DENİZLERİMİZDEKİ BALIKLAR

AKYA
(Akya, iskender balığı, leka, çıplak balığı)

  
Lichia amia


Leerfish, Garrick, Gabelsmakrele50 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-50 m derinliklerde bulunur. Acısuya girer. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenir.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 200 cm, yaygın uzunluğu 100 cm, maksimum ağırlığı 50 kg dır. Sportif balıkçılıkta popülerdir.

Akya ile Sarı Kuyruk benzerlikleri yüzünden birbirleriyle karıştırılmaktadır. 

Ayırdedici özellikler:   ….
Akya ile Sarı Kuyruk arasındaki  bariz fark, sırt ve anal yüzgeçlerinin başlama noktasıdır. Akyanın sırt ve anal yüzgeçleri, hemen hemen aynı hizadan, Sarıkuyrukta ise daha geriden başlar.


Akya’nın;
Göğüs yüzgeci üzerinde eğrilen S şeklinde yanal çizgi,
Yüzgeç uçları koyu renkli,
Büyük ve derin çatallı kuyruk,
Sırt ve anal yüzgeçleri iki bölümden oluşur ve 19-20 ışınlı,
Sırt yüzgecinin önünde 7 adet, anal yüzgecinin önünde 2 adet kısa diken bulunur.


  Sarı kuyrukta ayırdedici özellikler

ANTENLİ KIRLANGIÇ
(Antenli kırlangıç, kırlangıç)
Chelidonichthys obscurus
Longfin gurnard, Grondin morrude

36 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Sık kullanılan bilimsel adı Aspitrigla obscura’dır. Akdenizde bulunur. Kuzey Ege ve Karadenizde yoktur. Boyu maksimum 40 cm civarında, ortalama yaygın boyu 20 cm.dir.

Su kolonunda 170 m derinliğe kadar inebilir. Ancak kıta sahanlığında yumuşak zeminlerde ve dökülmüş kayalık yerlerde bulunur. Ayak benzeri 3 adet göğüs yüzgeçleriyle tabanda durur.

 

ANTENLİ MERCAN 1
(Yalancı trança, trança, antenli mercan)
Pagrus caeruleostictus
Bluespotted seabream, Pagre à points bleus
 ..
20 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
ANTENLİ MERCAN 2
(Antenli mercan, sinagrit, tellisinarit balığı, trança)
Dentex gibbosus
Pink dentex, Gros denté rose

20 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
…..

.

AY BALIĞI
(Ay balığı, pervane, pervane balığı)

Mola mola
Ocean sunfish, Mondfisch, Poisson luneEti kısmen zehirli  ..
Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer).

30-480 m derinlik aralığında, genellikle 30-70 metrelerde bulunur. Su akıntısıyla kendisini taşınmaya bırakır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 333 cm, maksimum ağırlığı 2,3 tondur. Muhtemelen 100 yaşın üzerine kadar yaşar.

Bilinen en ağır kemikli balıktır. 3 mm den daha büyük 300 milyon yumurta dökmesiyle dünyanın en doğurgan omurgalısı kabul edilir.

Kösele gibi kalın pulsuz bir deriye sahiptir. Derisi sürekli olarak parazitlerle kaplıdır. Bazen bu parazitler balığın ölümüne neden olmaktadır.

Özellikle deniz anası ve planktonlar ağırlıklı olmak üzere balık, kabuklular ve kalamarla beslenir.

Etinin bazı bölümleri dünyanın bazı ülkelerinde yenilmekte ve tıpta kullanılmakla birlikte vücudunun bazı kısımları çok zehirlidir.


BAKALYARO
(Bakalorya, bakalyaro balığı, mezgit)

Merlangius merlangus
Whiting, Blauer wittling, Merlan Bleu

25 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 …

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Bentopelajik (taban-yüzücü) ve okyanodromdur (okyanus-göçer).

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 23.5 cm, maksimum ağırlığı 3.1 kg dır.

10-200 metre derinliklerde, 20 yıldan çok yaşar. Sıkça 30-100 m derinliklerde çakıllı ve çamurlu zeminde bulunur.

Genç bireylerde görülen küçük sakalcık erinleşmeyle birlikte kaybolur. Birinci yılın sonunda açık denize göçer.

Yumurta ve kurtçukları (larvaları) deniz analarıyla (medüzlerle) birlikte görülür. Karides, yengeç, yumuşakçalar, küçük balıklar, halkalı solucanlar ve kafadan bacaklılarla beslenirler.

 BARBUNYA
(Keserbaş barbunya, barbunya, barbun, barbunya balığı) 



Mullus barbatus
Red Mullet, Meerbarbe, Rouget-Barbe De Vase13 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Demersaldır (tabansal). 10-328 metre derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 33.2 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum ağırlığı 680 gr dır.

Çakıllı, kumlu, çamurlu tabanda ve kıta sahanlığı üzerinde yayılır. Yumurtlama süresi ilkbahar ve yaz aylarında olup, uzundur. Önemli balıkçılık kaynağıdır.

Bölgesel olarak,  kimi yerde Barbunya balığının büyüğüne, kimi yerde küçüğüne “Tekir” adı verilmektedir. Barbunya (Mullus Barbatus) ile Tekir (Mullus Surmuletus) aynı aileden, fakat farklı balıklardır. Aşağıda ayırt edici özellikleri verilmiştir.

Barbunya ile Tekir Balığı Arasındaki Farklar
KARADENİZ BARBUNYA BALIĞI 

Mullus barbatus ponticus
Red mullet, Meerbarbe, Surmulet pontique

13 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

PAŞA BARBUNU
(Nil barbunyası, paşabarbunyası balığı, paşa barbunyası, paşa barbunu)

Upeneus moluccensis
Golden banded goatfish, Rotbarbe,Rouget-souris bande d’or

13 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Kızıldenizden Akdenize göçmüştür. Demersaldır(tabansal). Acı suya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 22 cm. yaygın uzunluğu 18 cm, maksimum yaşı 5 yıldır.

Kıyısal sularda çamurumsu tabanda bulunur. Büyük sürü oluşturur.
Hızlı yüzer. Aniden kısa süre durur ve yemlenir.

 

 

BERBER BALIĞI



Anthias anthias
Swallowtail seaperch, Fahnenbarsch, Barbier-Hirondelle
 

 

 

Hani ailesinden bir balıktır.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 27 cm, yaygın uzunluğu 15 cm dir.Mercan resifleriyle birlikte kayalık, kaba çakıllı kesimlerde 300 m derinliğe kadar, genellikle 30-50 m arasında rastlanır.

Gece aktiftir. Kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Tez-dişidir (protogyre).  Önce dişi sonra erkek olur.

BERLAM
(Berlam, berlam balığı, bakalyaro) 


Merluccius merluccius
European hake, Hechtdorsch, Merlu Commune25 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 


BEYAZ SOKAR BALIĞI
(Çilli çarpan balığı, çarpan balığı, çarpan, beyaz sokar)

Siganus rivulatus
Marbled spinefoot, Rotmeer-Kaninchenfisch, Poisson-lapin à ventre strié


Dikenleri zehirli
 

Resiflerle ilişkilidir. Acı suya girer. 30 m derinliğe kadar rastlanır.

Kızıldeniz’den Akdeniz’e göçmendir. “Lesepsiyen” olarak adlandırılan istilacı türdür.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 27 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Genellikle sürü oluşturur.

Tabandaki kırmızı ve yeşil yosunlarla (alglerle) beslenir.

Ticari balıkçılığı önemsizdir. Yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Dikenleri zehirlidir. Elle tutulurken dikkatli olunmalıdır.


ESMER SOKAR BALIĞI
(Çarpan, esmer sokar, sokan)

Siganus luridus
Dusky spinefoot, Brauner Kaninchenfisch, Sigan sombre


Dikenleri zehirli
   

Resiflerle ilişkilidir. 2-40 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Kızıldeniz’den Akdeniz’e göçmendir. “Lesepsiyen” olarak adlandırılan istilacı türdür.

Sığ suda tabana yakın küçük sürüler oluşturur. Yetişkinler yalnız ya da 3’ü, 4’ü bir arada gezer.

Tabandaki kırmızı ve yeşil yosunlarla (alglerle) beslenir.

Dikenleri zehirlidir. Elle tutulurken dikkatli olunmalıdır.


CAM KAYABALIĞI
(Saydamkaya balığı, beyaz kaya balığı, beyaz kayabalığı)

Aphia minuta
Transparent goby, Glasgrundel
 

Akdeniz ve Karadenizde bulunur.

Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer. 0-97 m derinlik aralıklarında, genellikle 5-80 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 8 cm, maksimum yaşam süresi 1 yıldır.

Zooplankton ve larvalarla beslenir. Boş midye kabuklarının içerisine yazın yumurtlar.

 CEYLAN
(Tombak balığı, ceylan balığı, palamut kolyozu) 

Scomberomorus commerson
Narrow-barred Spanish mackerel, Spanische Makrele, Thazard rayé de l’Indo-Pacifique,  

Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 10-70 m derinliklerde yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 240 cm, yaygın uzunluğu 120 cm, maksimum ağırlığı 70 kg dır.

Kızıldeniz’den Akdeniz’e göçmendir. Sahanlık üstünde ve sığ suda bulunur. Kıyı boyunca göçtüğü bilinir.

Yine aynı familyadan olan ve pasifikte yaşayan Wahoo ile karıştırılırlar. Fakat farklı türlerdir. Ülkemizde Güney Ege ile tüm Akdenizde bulunurlar. Sularımızda sonradan edinilmiş türlerdendir.

Derinlik olarak sığ sulardan açıksulara kadar geniş bir dağılım gösterirler.

Özellikle açık denizlerde bulunurlarken önü açık olan koylarda kıyılara kadar sokulurlar. Sürüler halinde yaşarlar ve mevsimsel göçler yapan tipik pelajik balıklardır. En çok Kasım, Aralık aylarında kıyılarımıza akın ederler. Oldukça hızlı ve yırtıcı balıklardır.

Besinlerinin büyük çoğunluğunu sardalya, istavrit, kupez gibi küçük pelajik balıklar oluşturur. Döktükleri çok sayıda yumurta ile yüksek bir üreme gösterirler.

 ÇAÇA
(Çaça, çaça balığı, Karadeniz kilka balığı, palatika, platika balığı)

Sprattus sprattus
European sprat, Sprotte, Sprat  
Karadeniz’de yaşayan Çaça’nın alt tür (Sprattus sprattus phalericus) olduğu belirtilmekle birlikte henüz kesinleşmiş sayılmaz. 10-150 m derinliklerde rastlanır.

Eşeysel olgunluğa erişim boyu 8-12 cm, kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 16 cm, maksimum yaşı 6 yıldır.

Acı suya girer. Kıyıya yakın kesimde sürü oluşturur. Kışlama ve üreme göçü yapar. Gece yüzeye yaklaşır.

Kıyıda ve açıkta 10-20 m derinliklerde yumurtlar. 6 bin ile 14 bin arasında yüzücü (pelajik) yumurta bırakır.

Denizlerde ekonomik değeri çok yüksek olan uskumru, palamut, torik gibi balıklar için yem değeri vardır. Ticari balıkçılığı çok önemlidir. Kuzey Avrupa ülkelerinde konservesi çeşitli isimlerle pazarlanır.

ÇAMUKA
(Gümüş balığı, çamuka balığı, çamuka)

 

Atherina hepsetus
Mediterranean sand smelt, Grosser Ahrenfisch, Poisson D’argent  

Gümüş türündendir. Fazla derin olmayan sahillerin sıcak ve ılıman sularında, kumlu veya çakıllı bölgelerde sürüler halinde ve balık yavruları, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar.

Suyun tuzluluk oranı ve oksijen değerine uyum gösterir. Bu nedenle göllerde bile yaşayabilir.

Boyu 10-12, en çok 16-18 cm. olabilir. Suların bölgesel sıcaklığına göre Nisan-Eylül arasında ürer.

ÇIRÇIR
(Çırçır balığı, ot balığı)

 

Symphodus melops
Corkwing wrasse, Schwarzäugiger Lippfisch, Crénilabre mélops
 
Mercan resiflerinde yaşar. Göçmen değildir. 1-30 m arasında derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 28 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 9 yıldır.

Sürü oluşturur. Bulunduğu bölgeyi korur. Kayalık yerlerde ve Zostera çayırları içerisinde barınır. Yuvayı erkek yapar. Bazen eşeysel (cinsiyette) değişme olur. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir.

ÇİPURA
(Çipura, alyanak, mendik)

Sparus aurata
Gilthead seabream, Goldbrasse, Dorade Royal

20 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Ege ve Akdenizin bu ünlü balığı Marmara ve Karadenizde seyrek bulunur. Demersaldır (tabansal). Acı ve tatlısuya girer. 1-150 m derinliklerde rastlanır.

Eşeysel olgunluğa erişim uzunluğu 33-40 cm, kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 35 cm, maksimum ağırlığı 17.2 kg, maksimum yaşı 11 yıldır.

2 yaşında cinsel olgunluğa ulaşır. Bu dönemde balıkların genel olarak erkek oldukları gözlenir. 3 ve 4. yaştan itibaren balıklarda dişiliğe dönüşüm olduğu görülür. Ortam koşullarına bağlı olarak balıkların cinsiyet değiştirmesi (Hermafrodit) az da olsa mümkündür.

Çoğunlukla 30 m derinlikte deniz çayırları ve kumluk tabanda bulunur. Küçük gruplar oluşturur. Aslında etoburdur (karnivordur) bazen otoburlukta (herbivorlukta) yapar. Sıkça acı suda bulunur.  Ticari balıkçılığı ve yetiştiriciliği önemlidir.

30–50 gr arası ağırlıktakilere İnce Lidaki,
100 gr ağırlıktakilere Lidaki,
100-180 gr arası ağırlıktakilere Kaba Lidaki,
200 gr ve daha yukarı ağırlıkta olanlara Çipura adı verilir.

Gözleri arasındaki Altın band ve solungaç kapaklarında siyah duman lekesi en belirgin tanımlayıcı özellikleridir.

ÇİTARİ
(Salpa, sarpa, sarpan, çitari, sarpan balığı) 


Sarpa salpa
Salema, Goldstriemen, Saupe
 

Marmara, Ege ve Akdeniz’de bol, Karadeniz’de seyrek rastlanır.

Bentopelajik (taban-yüzücü) ve okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer. 5-70 m derinliğe kadar rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 51 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir.

Kayalık tabanda gruplar halinde bulunur. Bazen büyük sürü oluşturur. Gençleri etoburken (karnivorken), yetişkinleri otoburdur (herbivordur).

Eşeysel olgunluğa ulaşım uzunluğu 16.5 cm dir. Tezerlik (protandri) gösterir. Yani önce erkek sonra dişi olan erseliktir (hermafrodittir).

Taze iken eti lezzetlidir. Çabuk bozulur. Ticari balıkçılığı vardır.

ÇİZGİLİ MERCAN
Pagrus auriga
Red banded seabream, Pagre rayé, Pargo sémola

20 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Akdenizde bulunur. Karadenizde yoktur. Okyanodrom (okyanus-göçer) ve bentopelajiktir (taban-yüzücüdür). 170 m derinliğe kadar rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 80 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 3 kg dır.

Yetişkinleri sert diplerde (kaya veya moloz) , gençleri kıyıya yakın yaşar. Karnivordur (etçil). Kabuklu yumuşakçalar ve kafadan bacaklılarla beslenir.

ÇİZGİLİ ORKİNOS
(Çizgili-orkinoz balığı, ton balığı, çizgili ton, yanlışlıkla palamut) 



Katsowonus pelamis

Skipjack tuna, Echter Bonito, Bonite, Ventre Raye80 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.


Etindeki Ciguatera nedeniyle   zehirlenmeye neden olma riski taşır.  

Pelajik (yüzücü),  okyanodromdur (okyanus-göçer).

0-260 metre derinliklerde rastlanır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 110 cm, yaygın uzunluğu 80 cm, maksimum ağırlığı 34.4 kg, maksimum ömrü 12 yıl kadardır.

Suda yüzen çeşitli nesnelerle sürü oluşturma eğilimi vardır. Su yüzünde sıçrar. Yamyamlık yaygındır.

Yumurtalarını batınlar halinde bırakır.

Karadeniz, Marmara ve Kuzey Egeye kadar sularımızda rastlanan Orkinos türlerinden biridir. Yemlendiği balık sürülerini önüne katarak Karadenize çıkar ve orada sular ısınınca üreme yapar. Bu gidiş-gelişler Karadeniz ve Marmaradaki yerli balıkların doğal dengesini oluşturur.

Etinin insan gıdası olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık yönüyle aşırı tüketimi hem Orkinos türünü hem de onunla akım sağlayan diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir.

Yenilmesinin bazen “*Ciguatera” ya neden olduğu bildirilmektedir.

*Ciguatera: Ciguatera adı verilen deniz mikro algleri tarafından üretilen toksinleri içeren balık eti yenilmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır.

 ÇÜTRE
(Çotira balığı, çütra balığı, çotra balığı, çütre balığı, domuz balığı)

Balistes capriscus
Grey triggerfish, Grauer drückerfisch, Baliste commun


Etindeki Ciguatera nedeniyle   zehirlenmeye neden olma riski taşır.
 …

 

Akvaryumda beslenir. Körfez ve kıyısal sular ile mercan resiflerine girer. 0-100 m, genellikle 0-55 m derinliklerde yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 44 cm, maksimum ağırlığı 6,2 kg dır.

Yumuşakçalar ve bentik omurgasızlarla beslenir.

Genellikle tek ya da grup olarak gezer. Etinin kalitesi iyidir. Fakat yenilmesinin bazen “*Ciguatera” ya neden olduğu bildirilmektedir.

*Ciguatera: Ciguatera adı verilen deniz mikro algleri tarafından üretilen toksinleri içeren balık eti yenilmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır.

DENİZALASI
(Deniz alası, denizalası balığı, Karadeniz som balığı) 

Salmo trutta labrax
Black Sea Trout, Meerforelle, Truite De Mer


Koruma altına alınmıştır ve avlanması yasaktır.

Pelajik (yüzücü), anadromdur (yukarı-göçer). Tatlı ve acısuda bulunur. Boyu 150-155 cm civarında olabilir. Ağırlığı maksimum 50 kg kadar olup, 38 yıl yaşayabilir.

İlk 1-5 yılı tatlı-suda ve 6 ay ile 5 yılını tuzlu-suda geçirir. 3-4 yılda eşeysel (cinsi) olgunluğa ulaşır. Her dişi yaklaşık 10 bin yumurta üretir. Tatlı-suda normalde birden çok kez yumurta bırakır.

Soyu tehlikedeki türler listesinde az tehlikede sınıfında yer alır.

DERE PİSİSİ

Pleeuronectes flesus
European flounder, Flet Commune

22 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Nehirlerin denizlere karışımı acısu bölgelerinde veya akarsuların daha içerlerinde yaşayan bir Pisi türüdür.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 14 kg, maksimum yaşı 15 yıldır.

Akdenizde fazla rastlanır. Az akıntılı suların kumsal diplerinde fazla hareket etmeden yaşar.

Etçil bir balıktır. Bulunduğu bölgenin su ısısına göre değişik olarak Şubat – Mayıs arasında ürer ve 800.000 yumurta bırakır. Eti çok lezzetli ve ekonomik değeri yüksek bir balıktır.

DİKENLİ KIRLANGIÇ

 

Aspitriglia cuculus/Chelidonichthys cuculus
East Atlantic red gurnard, Seekuckuck, Grondin Perlon

36 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.  

Kırlangıç ailesinin bir türüdür. Sırt ön yüzgeçlerinin sivri ve uzunluğu, yan taraflarındaki sert kabuklarla Kırlangıçtan ayrılır. Denizlerimizde sayısı Kırlangıçtan daha azdır.

Demersaldir (tabansal).  Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm, yaygın uzunluğu 27.6 cm, maksimum yaşı 21 yıldır.

Genelde 30-250 m derinlikte durgun sularda, sırasında 15-400 m derinliğe inerek yaşar. Bazen sürüler oluşturur. Kum ve çakıl, kayalık ve kıta sahanlığında yaşar.

Bentik kabuklular, diğer omurgasızlar ve dip balıkları ile beslenir. Eti lezzetli ve yararlıdır. Ekonomik değeri vardır.

DİKENLİ ÖKSÜZ
(Dikenli öksüz, dikenliöksüz balığı)

Peristedion cataphractum / Trigla cataphracta
African armoured searobin, Panzerknurrhahn, Malarmat africain

Demersaldır (tabansal). Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 18 cm dir.

50-848  m derinliklerde, genellikle 150 m de rastlanır. Gruplar oluşturur. Çamurlu kayalık sahanlıkta bulunur.

Göğüs yüzgeçleriyle tabanda durur ve yürür. Üst çenesinde kemik benzeri uzantıları vardır. Burnuyla tabanı yem için karıştırır. Genç bireyleri kıyıda yaşar, sonra derine göçerler. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir.

DİL BALIKLARI  

 

DİL BALIĞI
(Küçük pisi, dil balığı, pisi balığı)

 

Arnoglossus laterna
Mediterranean scaldfish, Seezunge, Sole Commune
 

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansaldır). Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 25 cm, yaygın uzunluğu 12 cm, maksimum yaşı 8 yıldır.

Kumlu, çamurlu veya çakıllı diplerinde fazla hareket etmeden ve uzun göçler yapmadan yaşar. Dipteki omurgasızlar, küçük balıklar ve böceklerle beslenir.

Bahardan itibaren kıyılara sokularak Haziran – Temmuz arasında üreme yapar.

BENEKLİ DİL
(Benekli dil balığı, dil balığı)

 

Microchirus ocellatus
Foureyed sole, Sole-Perdrix ocellée
 

Demersaldır (tabansaldır). 30-300 m derinliklerde rastlanır.

 

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 20 cm, yaygın uzunluğu 15 cm dir.

Kumlu, çamurlu zeminde bulunur. Küçük balıklar ve omurgasızlarla beslenir.


KÜÇÜK DİL
(Akdil balığı, dil balığı, küçük dil balığı) 

 

Buglossidium luteum
Solenette, Seezunge, Sole jaune
 …

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal). 5-450 m derinliklerde rastlanır. Fakat daha çok 10-40 m de sahanlık alanı ve sahanlık yamacının kumlu zemininde bulunur.

Eşeysel olgunluğa erişim boyu 7-8 cm dir.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 15 cm, yaygın uzunluğu 8 cm, maksimum yaşı 13 yıldır.

 

Dip canlıları, özellikle kabuklular, çift kabuklu yumuşakçalar ve halkalı solucanlarla beslenir. Ticari balıkçılığı önemsizdir.

LEKELİ DİL
(Lekeli dil balığı, dil balığı) 

 Microchirus variegatus
Thickback sole, Bastardzunge, Sole-perdix commune

Marmara, Ege ve Akdeniz’de dağılım gösterir.

Demersaldır (tabansaldır), 20-400 metre derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 35 cm, yaygın uzunluğu 14 cm, maksimum yaşı 14 yıldır.

Çamur veya kumlu diplerde yaşar. Küçük dip-canlı organizmalar, özellikle kabuklular (amphipods, karides), aynı zamanda halkalı solucanlar ve çift kabuklu yumuşakçalaria beslenir.

SİVRİKUYRUK DİL

  

Symphurus nigrescens/Ammopleurops lacteus
Tonguesole, Gitter-Hundszunge 

Ege ve Akdeniz’de dağılım gösterir.

Demersal (tabansal) olup, 20-1140 metrelerde yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 12 cm dir.

Çamur ve kumda, kıta sahanlığı yamacında görülür.


DÜLGER 
(Dülger balığı, güneş balığı, dikenlipeygamber balığı, dikenlidülger, peygamber balığı) 
 

Zeus faber
John Dory, Saint Peter’s fish, Peterfisch, Saint Pierre
  

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 90 cm, yaygın uzunluğu 40 cm, maksimum ağırlığı 8 kg, maksimum yaşı 12 yıldır. 4 yılda eşeysel olgunluğa ulaşır.

Vücudu yanlardan basık, küçük pulludur. Tek gezer ve diğer balıklar ile kafadanbacaklılar ve kabuklularla beslenir.  Ekonomik önemi vardır  

EŞKİNA
(İşkine, eşkine, eşkina, iskiri, mavruşkil balığı, endenoz, taş balığı, kaya levreği, mahsun güzel)

 
Sciaena umbra
Brown meager, Meerrabe, Corb

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.  

….

Tabansaldır (demersaldır). 200 m derinliğe kadar rastlanır. Bütün denizlerimizde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 28 cm, maksimum yaşı 21 yıldır.

Daha çok sığ kıyısal kesimde kayalık kumluk zeminde bulunur. Gece aktiftir. Acı suya ve nehir ağızlarına girer. Küçük balıklar ve kabuklularla beslenir.  Gezgin bir balık değildir.

FANGRİ MERCAN
(Fangri, mercan, mercan fangri, sinagrit, trança balığı, mercan balığı) 



Pagrus pagrus
Red porgy, Common seabream, Sackbrasse, Pagre Commune
 

20 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır. 

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-250 m. genellikle 10-80 m derinliklerde bulunur. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 91 cm, yaygın uzunluğu 35 cm, maksimum ağırlığı 7.7 kg dır.

Kaba çakıllı, kayalık ve kumlu tabanda (genç bireyler deniz çayır yatakları ve kıta sahanlığında) bulunur.  IUCN Kırmızı Listesinde soyu tehlikede türdür.

 FENER BALIĞI
(Fener balığı, deniz şeytan balığı)
 Lophius piscatorius
Angler, Seeteufel, Baudroie Rousse
 
Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Derin-tabansal (batidemersal) olup 20-1000 m derinliklerde rastlanır. 20 m’den derinde kumlu, çamurlu zeminde bulunur. Kayalıklarda da rastlamak mümkündür. Tabanda yarı gömülü durur ve avını bekler.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 200 cm, yaygın uzunluğu 100 cm, maksimum ağırlığı 57.7 kg, maksimum yaşı 24 yıldır. Eşeysel olgunluğa erişim boyu 35-60 cm dir.

Başının üsütünde 2 adet dikeni vardır. Önde olanı daha uzundur ve ucunda bir ışık üretilir. Balık bu ışığı yakar ve bir olta gibi kullanarak dikkat çeker ve avlarının ağzına kadar gelmesini sağlar. Dikeninin ucundaki ışıktan dolayı Fener balığı denmektedir. Oltacı balık olarak da adlandırılır.

Çok geniş ve yukarı doğru kalkık bir ağzı vardır. Dişleri sıra halinde kesici, tutucu ve batıcı dişler olarak dizilmiştir. Karadeniz hariç tüm denizlerimizde bulunur. Balıkçılığı çok önemlidir.

  
GELİNCİK
(Gelincik Balığı)

Gaidropsarus mediterraneus
Three bearded rockling, Seequappe, Motelle De Mediterrane
 

Bakalyaro ve Mezgitle aynı türdendir. Denizlerimizde birkaç cinsi yaygındır.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm dir.

20-120 m derinliklerde rastlanır. Genellikle 60 m derinliğe kadar su bitkileri ile kayalık alt kenarına yakın sığ derinliklerde  yaşar. Balık, kabuklular, solucanlar ve yosunlarla beslenir. Akdeniz’de ilkbahar ve yazın yumurtlar.

GRİDA
(Kara lahoz, Altın benekli lahoz, İstire, İstirya)

Epinephelus costae
Goldblotch grouper, Gestreifter Zackenbarsch, Mérou badèche

45 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

 

 

 

Uzun yapılı gövdesi yanlardan biraz yassılaşmıştır. Kuyruk kapalıyken iç bükey görünse de açıldığı zaman neredeyse düze yakın olduğu net olarak görülür. Bu özelliğiyle ve daha yumuşak hatlarıyla suyun dışında da Züber’den ayırt edilir. Gözler ile ağız arasındaki mesafe de Züber’den daha azdır. Göğüs yüzgecinin biraz üzerinde sarı geniş bir leke bulunur. Familyanın tipik özelliği olarak büyük bir başı ve ağzı vardır. Bu ağızda sivri ve keskin dişler bulunur.

Demersaldır (tabansal). Maksimum 200 m, genellikle 20 – 80 m derinlikte bulunurlar. Ortalama 3-4 kilodan 20 kiloya kadar büyürler. Maksimum boyu 140 cm olabilir, Ortalama boyu 30-35 cm dir.

Taşlık, kayalık, çamur, özellikle yatay kaya ve oyukların bulunduğu kaya kümelerinde küçük koloniler halinde yaşarlar. Ortalama 10-15 balıktan oluşan Grida kolonisinde hiyerarşik bir düzen vardır.

Ege ve Akdeniz’de bulunurlar. Doğu Akdeniz’de daha nadir olmakla birlikte Batı Akdeniz ve Güney Ege de yaygındır. Ergin ve bilhassa büyük bireyler 20 metre ve daha derinlerde yaşarlar. Genç bireyler kıyısal bölgelerde diğer hani türleriyle beraber yuvalanır.

Yazları kıyılara daha yakın olurlarken, kışın sıcaklığın daha stabil olduğu derinlikleri tercih ederler. Demersal (dipte ya da dibe yakın yaşayan) ve bölgecidirler. Yırtıcı ve aktif avcıdırlar. Kabuklu ve yumuşakçalar ile beslenirler. Yaz aylarında yumurta dökerler. 2-3 yaşlarında cinsel olgunluğa erişirlerken hermafroditlik özelliği de taşırlar.

GÜMÜŞ 
(Gümüş balığı, aterina balığı)

Atherina presbyter
Sand smelt, Ahrenfisch, Athérine
 
Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer.

Maksimum boyu 20 cm ve maksimum 4 yaşında olabilir. Karadenizde 10-13, Akdenizde 8-9 cm. olup, her iki denizde şekil farklılıkları gösterir. Etoburdur, mevsimsel sürü oluşturur.

Nisan-Eylül arasında sahillerin çakıllı ve kumluk bölgelerinde sürüler halinde toplanarak ürerler.  Oltacılıkta yem balığı olarak değerlidir.

GÜN BALIĞI
(Ay kuyruk)
 
Thalassoma pavo
Ornate wrasse, Meerpfau, Girelle paon   
Tek yaşar, bazen gruplar oluşturur.
1-150 m derinliklerde, genellikle 1-50 metrelerde rastlanır.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 25 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Kıyı kayalıkları, resifler ve ve deniz çayırları kesiminde bulunur. Küçük yumuşakçalar ve kabuklularla beslenir. Eşeylerde renk farklılığı vardır. Önce dişi sonra erkek olan (protogir) erseliktir (hermafrodittir).


GÜNEŞ BALIĞI
(Gün balığı, güneş balığı, yunker balığı, gelin balığı)

Erkek Güneş balığı
Dişi Güneş balığı

Coris julis
Mediterranean rainbow wrasse, Meerfau/Meerjunker, Grielle Commune
 … 

Lapin ailesindendir ve aynı yaşam karakterini gösterir.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 7 yıldır.0-120 m, genellikle 1-60 m derinliklerde, kıyısal kuşakta bulunur. Çoğunlukla tek bazen gruplar halinde kayalığa yakın yüzerler. Gece ve korku anında kuma gömülür.

Küçük karından bacaklılar, deniz kestaneleri, karides, solucanlar, kabuklularla beslenir.

Protogirdir. Yani önce dişidir, sonra erkek olur. Eşeysel olgunluğa 1 yılda erişir. 18 cm’den büyük bireylerin hepsi erkektir. Yumurtaları pelajiktir.

HAMSİ
(Hamsi, Karadeniz hamsisi, Karadeniz hamsi balığı)

  Engraulis encrasicolus
European anchovy, Sardelle, Anchois Commune

9 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 

Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer. 0-400 m derinlikler arasında rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 20 cm, yaygın uzunluğu 13.5 cm ve genellikle 3 (bir olasılıkla 4) yıl yaşar.

Karadeniz’deki balıkçılığı çok önemlidir. Avlanan hamsilerin büyük bir kısmı balık unu ve yağı yapımında kullanılır.

Binde 5-41 deniz tuzluluğuna dayanıklıdır. Büyük sürüler oluşturur. Planktonla beslenir. Genelde coğrafi bölgeye bağlı olarak Nisan-Kasım ayları arasında yumurtlar. Karadeniz’de yumurtlama Haziran-Ağustos aylarında ortalama 10 batında gerçekleşir. Ancak son bilimsel yayınlarda batın sayısının yüksek (50) olduğu belirtilmektedir. Ortalama doğurganlığının IV. evredeki vitellin ovüllerde eski sayılabilecek (1979) yayınlarda 42,000, son çalışmalarda (1996) ise 200,000 yumurta olduğu belirtilmektedir.

En yoğun yumurtlama Temmuz’da olur. Yumurtaları elips şeklindedir ve üst 50 m’de bulunur. Kuluçka süresi 24 ve en çok 65 saat sürer.

Karadeniz hamsisi, Kasım ayından itibaren Türkiye kıyılarına kışlamak için göçer. Beslenme ve yumurtlama göçü Mart ayında başlar ve kuzeyedir.

 

HANİGİLLERSerranidae 

Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı Levreksiler (Perciformes) takımı, Percoidei alttakımı, Percoidea üstailesinin bir ailesidir. Bu ailede Anthiinae, Epinephelinae, Grammistinae, Liopropomatinae ve Serraninae olmak üzere 5 altaile yer almaktadır. Geniş bir balık ailesidir ve yaklaşık 64 cins ve 500 kadar türü kapsar. Ailede en küçüğü 4 cm ve en büyüğü 2,7 m ve ağırlığı 400 kg olan (Epinephelus lanceolatus) balıklar yer bulmaktadır.

Akdeniz’de 14 türü yaşamaktadır. Bodur gövdeli balıklardır. Ağız büyük, hafif öne çıkıktır (protraktil). Çene kemiği geniştir, balıkla beslenen türlerde köpek dişleri uzundur. Ancak bunların ön sırası ile iki çenede yer alan diğer dişler şerit halinde olup tüysüdür (villiforme). Sırt yüzgeci tektir, 7-12 sert ışınlıdır. Kuyruk çatallaşmıştır. Yanal çizgi genelde mevcut olup aralıksız devam eder. Pullar küçüktür ve genellikle taraksıdır (ktenoidtir).

Renkleri parlak ve değişkendir. Gövdede açık ya da koyu renkli, dikey ya da eğik lekeler ve şeritler vardır. Birçok tür hızlı renk değiştirebilme özelliğine sahiptir. Çoğu, yaşadıkları derinliğe göre değişik renktedir. Sarı hani balıkları ve hani balıkları genelde demersal balıklar olup derin sularda, nadiren 300 m’nin ötesindeki tropikal ve alt-tropikal bölgelerde yaşarlar.

Çoğu Hanigiller otlarla kaplı ve kumlu-çamurlu tabanı yeğler. Yine diğer birçoğu da kayalıklı, mercanlardan oluşmuş sığ kayalıklarda bulunur. Üreme zamanı hariç, türlerin çoğu yalnız gezer. Çoğu balık yiyen etobur ya da leşçildir. Ayrıca kabuklular ve omurgasızlarla da beslenirler.

Birçok türü aşamalı erseliktir (hermafrodittir). Önce erkek iken sonra dişiye dönüşürler (protogyre);. Yumurta sayıları yüksektir. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) planktonda yaşar. Ailenin ticari balıkçılıkta önemli bir yeri vardır.  


HANİ
(Asıl hani, hanı balığı, deniz hani balığı, hani, asılhani balığı, hanoz)

Serranus cabrilla
Comber, Sägebarsch, Serran cabrille
 
Demersal (tabansal) olup, 5-500 m arası derinliklerde rastlanır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 25 cm dir.

Sahanlık eğiminin üst kısmında, Posidonia çayırları ile kumlu çamurlu tabanda bulunur.  Balıklar, kafadan bacaklılar ve kabuklularla beslenir.


BENEKLİ HANİ
(Benekli hani, beneklihani balığı)



Serranus hepatus
Brown comber, Beutelbarsch, Serran hépate
 
Karadeniz hariç tüm denzilerimizde dağılım  gösterir.

Demersal (tabansal) olup, 5-100 m arası derinliklerde rastlanır. Deniz çayırları, çamur ve kayalıklar üstünde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 25 cm, yaygın uzunluğu 15 cm dir. Etoburdur (karnivordur).  Yengeç, karides ağırlıklı kabuklularla beslenir. Akvaryuma uyumludur. Hermafroditdir.


YAZILI HANİ
(Çizgili hani, deniz hani, taş hani balığı, yazılı hani, yazılıhani balığı, hani, hanoz, Ali bereket)

Serranus scriba
Painted comber, Schriftbarsch, Serran Ecriture
 
Demersal (tabansal) olup, 5-150 m arası derinliklerde rastlanır.. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 36 cm, yaygın uzunluğu 25 cm ve maksimum yaşı 16 yıldır.

Belli bölgelerde yalnız yaşar. Posidonia çayırları ve kayalık tabanda bulunur. Balıklar ve kabuklularla beslenir. Bahar başlangıcından yaz başına kadar üreme yapar. Hermafroditdir.


HOROZBİNA

 

Parablennius gattorugine
Tompot blenny, Gestreifter Schleimfisch, Blennie gattorubine  ..

Demersaldır (tabansaldır). Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 17.5 cm dir. Kayalık kıyıda, sığ suda bulunur (3-30 m). Et-ot oburdur (omnivordur).

Özellikle alacakaranlık ve şafakta aktiftir. Genç bireyler yosunlu bölgelerde ve sığ suda, yetişkinler kayalık bölgelerde çoğunlukla çift yaşar.

Bahar ve yaz sürecinde erkeklerin ustaca hazırladıkları taş oyukları, midye, istiridye kabukları arasına dişiler 2.000 – 15.000 yumurta dökerler. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır. Erkekler 20-25 günlük kuluçka döneminde yumurtalara bekçilik yaparlar.


BENEKLİ HOROZBİNA

Salaria pavo
Peacock blenny, Blennie paon, Pfauenschleimfisch
Akdeniz ve Karadeniz’de bulunur. Tabansaldır. Acı ve tatlı suya girer. Maksimum boyu 13 cm. olabilir. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir. Sığ suda kayalıklar ve deniz çayırları arasında bulunur. Bukalemun gibi renk değiştirebilir. Yumurtaları yapışkan ve tabansaldır.

Erkek



Dişi


ÇİZGİLİ HOROZBİNA
(Horozbina, kelebek horozbina balığı, benekli horozbina)
  Blennius ocellaris
Butterfly Blenny
 
Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansaldır). Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 20 cm.dir. 10-400 metre derinliklerde rastlanır.

Sert zemin üstünde gece aktiftir. Küçük omurgasızlarla beslenir. Taş ve kabuklar arasına bırakılan yumurtaları erkek korur.


ISKARMOZ
(Turna balığı, Akdeniz barakudası, iskarmoz, barakuda balığı, deniz turnası) 

Sphyraena sphyraena
European barracuda, Pfeilhecht, Becune .….

Pelajik-neritiktir (yüzücü). 0-100 m derinliklerde yayılır.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 165 cm, yaygın uzunluğu 60 cm, maksimum ağırlığı 3,6 kg dır.Tüm denizlerimizde bulunsa da yoğunluk Ege ve Akdenizdedir. Uzun mesafeler göç eden pelajik balıklardır. Sürü halinde yaşarlar ve açıksuları severler. Açık denizden etkilenen koy ve körfezler ile bunların kıyılarında da bulunurlar. Çok derin sulara inmeden hemen her derinlikte bulunabilirler.

En hızlı balıklardandır. Çok kısa bir süre içinde hızlanabildiklerinden ivmeleri yüksektir.

Tek tek ya da sürüler halinde yaşarlar. Pelajik balıklar ve bunların yavruları ile beslenirler. Yaz aylarında ürerler.


İSKORPİT
(Lipsoz, lipsoz balığı, iskorpit) 

  Scorpaena porcus
Black scorpionfish, Brauner Drachenkopf, Rascasse Brune
 

Dikenleri zehirli

Göçmen olmayan, demersaldır (tabansal). 800 m derinliğe kadar rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 37 cm, yaygın uzunluğu 15 cm maksimum ağırlığı 870 g dır.

Tek ve yer değiştirmeden kayalıklar ve yosunlar (algler) arasında bulunur.

Yaşamı aynı aileden olan Lipsosun aynıdır. Farkları İskorpitin Lipsosa göre daha küçük olması ve renginin koyuluğudur.

İskorpitin de dikenleri Lipsos gibi çok zehirlidir. Bu nedenle yakalandığında dikkat edilmelidir.


BENEKLİ İSKORPİT
(Benekli iskorpit, altın iskorpit balığı, kırmızı iskorpit balığı) 

 Scorpaena notata
Small red scorpionfish, Kleiner Roter Drachenkopf, Petite rascasse rouge


Dikenleri zehirli  

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansaldır). 10-700 m derinliklerde rastlanır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 24 cm, yaygın uzunluğu 12 cm, maksimum yaşı 8 yıldır.

Kayalık kıyısal kesimde bulunur. Kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Dikenleri zehirlidir.


İSPARİ
(İsparoz,  ay parçası, tarak balığı)

Diplodus annularis
Annular seabream, Ringelbrasse, Sparaillon commun
 
Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Tabana yakın yaşayan pelajik balıktır ve 0-90 metreler arasında rastlanır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 24 cm, yaygın uzunluğu 13 cm, maksimum yaşı 7 yıldır.

Zostera ve Posidonia çayırlarında ve kumluk kesimlerde barınır. Nadiren kayalıklarda rastlanır. Etoburdur. Solucanlar, kabuklular, deniz kestanesi, yumuşakçalarla beslenir.

Eşeysel olgunluğa erişim boyu 8-19,6 cm dir. Cinsiyetler ayrı olmakla birlikte gizil (potansiyel) erseliktir (hermafrodittir). Bazı bireyler önce erkek sonra dişi olur. Balıkçılığı önemlidir.


İSTAVRİT
(Karagöz istavrit, kraça balığı, karagözistavrit, istavrit balığı)


Trachurus trachurus
Horse mackerel,
Bastardmakrele, Cinchard

 

13 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.  ..

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Pelajik-neritik, okyanus-göçerdir (okyanodromdur).
0-1050 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 22 cm, maksimum ağırlığı  2 kg dır.

Küçüklerine Kraça denir.  Kıyısal kesimde büyük sürüler oluşturur. Balık, kabuklular ve kafadan bacaklılarla beslenir. Balıkçılığı çok önemlidir.

İstavrit ile Sarı kuyruk İstavrit’in farkları

SARI KUYRUK İSTAVRİT
(Sarıkuyrukistavrit, istavrit balığı, karagözistavrit balığı, karagöz istavrit, istavrit, sarıkuyruk istavrit)

Trachurus mediterraneus

Mediterranean horse mackerel,  Mittelmeer-Bastardmakrele, Chinchard à queue jaune13 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer. 0-500 m, genellikle 5-250 m  derinliklerde rastlanır.

Trachurus mediterraneus ponticus alttürü Marmara ve Karadeniz’de bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir.

Tabana yakın bulunur ve büyük göçmen sürüler oluşturur. Diğer balıklar özellikle sardalya, hamsi, ve küçük kabuklularla beslenir. Balıkçılığı önemlidir.


İSTRONGİLOZ
(İstrangiloz, izmarit balığı, izmarit, smirida, istrongiloz balığı) 


Spicara smaris
Picarel, Schnauzenbrasse, Picarel
 … 

Bütün denizlerimizde ve denizlerin nehirle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. İzmaritle aynı ailedendir. Pelajiktir (yüzücü). 15-328 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 20 cm, yaygın uzunluğu 14 cm dir. Posidonia çayırları ve çamurlu tabanda bulunur. Üreme dönemi hariç sürü oluşturur.


İZMARİT
(Beyazgöz izmarit, beyazgöz balığı, izmarit, menekşe balığı, papuç, papya, melana) 

Spicara maena
Maena Smaris, Blotched picarel, Gefleckter Schnauzenbrasse, Mendole, Picare
 

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Pelajik (yüzücü)-neritik olup 30-130 m derinliklerde görülür. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu erkek balıkta 23 cm, dişi balıkta 21 cm, yaygın uzunluğu 14 cm dir.

Küçüklerine Kancur, büyüklerine Kanal İzmariti denir. Kıyısaldır. Üst, ön dikenleri tehlikelidir. Batar ve yara yapar.

Posidonia çayırları üzerinde sıkça rastlanır. Önce dişi, sonra erkek olan (protandri) erseliktir (hermafrodittir).

Birçok bilimsel sinonim (eş anlamlı) adı vardır. Yaygın olanları; Spicara flexuosa, Smaris chrysalis, Maena chryselis, Spicara chryselis.


KAĞIT BALIĞI

 

Trachipetrus trachypetrus
Ribbon fish, Spanfisch, Poisson Ruban
 

Derin-yüzücüdür (batipelajiktir). 100-600 m derinlikte rastlanabilir.

Karadenizde rastlanmaz, diğer denizlerde seyrek görülür. Boyu 3 metre olabilir.  Yumurta ve larvaları sık sık yüzeye yakın görülür.

Ender türdür. Dik yüzer.


KALKAN
(Çivili kalkan, karadeniz kalkan balığı, hakiki kalkan, kalkan balığı, kalkan)

 

Psetta maxima
Turbot, Steinbut

40 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.  

Demersaldır (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer).

Acısuya girer. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 100 cm, yaygın uzunluğu erkek balıkta 50 cm, dişi balıkta 70 cm, maksimum ağırlığı 25 kg, maksimum yaşı 25 yıldır. Eşeysel olgunluğa erişim boyu 41-54 cm dir.

20-70 m derinliklerde rastlanır. Kumlu ya da kayalık zeminde bulunur. Deniz dibi rengini alır ve kendini kamufle ederek çevresine yaklaşan balık ve kabukluları avlar.  Yumurtlama sezonu Nisan ve Ağustos arasındadır.

Bazı araştırıcılara göre Psetta maxima maeotica Karadeniz’de yaşayan alttürdür.

Pahalı ve beğenilen balıktır. Ticari balıkçılığı önemlidir.


ÇİVİSİZ KALKAN

Scophthalmus rhombus
Brill, Glattbutt, Barbue
 

Demersaldır (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer).
5-50 metre derinliklerde yayılır.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 75 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 9 kg, maksimum yaşı 6 yıldır.

Farklı zeminlerde, daha çok kumluk kesimde yaşar. Eşeysel olgunluğa erişim boyu 33 – 41 cm dir.


KANATLI KIRLANGIÇ
(Uçan balık, uçankırlangıç balığı, uçan balığı)

Dactylopterus volitans

Flying gurnard, Flughahn, Grondin volant36 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Daha çok denizde bulunur fakat acı suya da girer.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm, yaygın uzunluğu 38 cm, maksimum ağırlığı 1.8 kg dır.1-100 m derinliklerde rastlanır. Kumlu, çamurlu zemin ile kayalıkların üstünde bulunur.

Su yüzeyinden 1-1.5 m. yüksekte 1-10 saniyelik sürede 30-35 m’lik süzülerek uçuşlar yapar.

Öncelikle bentik kabuklular, özellikle yengeç, istiridye ve küçük balıklarla beslenir.


KARABAŞ BALIĞI
 

Tripterygion tripteronotus
Triple fin blenny, Roter Spitzkopf-Schleimfisch, Triptrygion rouge
 

Demersaldır (tabansal).  Göçmen değildir. 6-12 m derinliklerde yaşar.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 8 cm, yaygın uzunluğu 6.5 cm dir.

Sığ kayalık kıyıda bulunur. Bentik omurgasızlarla beslenir.


KARAGÖZ
(Karagöz, karagöz balığı, baltabaşkaragöz balığı, tahta balığı, çırpıntı, karakulak)

 

Diplodus vulgaris
Common two banded seabream, Zweibindenbrasse,
Sar à téte noire18 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Yurdumuzun tüm denizlerinde yaşayan karagöz balığı, ılıman denizlere özgü bir balıktır. Karadeniz’de de bulunmakla beraber sayıca Marmara ve Akdeniz’de olduğundan daha azdır.

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer).
Kışları 160 metreye kadar derinler çekilirken yazları kıyılara yanaşır genellikle de 50 metreden az derinliklerde rastlanır.

Yüzme keseleri vardır. Yerel balıklardandır. Göç etmezler yaşamlarını doğdukları denizde tamamlarlar. Hermafrodit özellikler gösterir, yani bir müddet sonra cinsiyet değiştirebilir. Üremeleri yurdumuzda suların ısınmasına bağlı olarak Nisan-Temmuz bazen de Ağustos ayları arasındadır. Yumurtalar açık suya dökülür. Genelde sürüler halinde bulunurlar.

45 santim boya, 1,5 kilo ağırlığa erişirlerse de sık rastlanan ortalama boy 15-25 santim arası, yarım kilo civarında ağırlıktır. Karagöz balıklarının 10-12 yıl yaşadıkları sanılmaktadır.

Karagöz balığının yurdumuz sularında hayat hikayesi aynı olan Sargos (Baltabaş karagöz), Sivriburun karagöz, Çizgili karagöz (mercan) adlarında üç farklı türü daha mevcuttur. Bu türler de karagöz ile aynı yaşam hikayesine sahiptir ve genelde birlikte yaşarlar.

KAYIŞ BALIĞI
(Kayış balığı, yılansı balık)
 


Ophidion barbatum
Snake blenny, Bartmännchen, Abadeches
 
KARDİNAL BALIĞI

Apogon imberbis
Cardinal fish, Meerbarbenkönig, Castagnole rouge
 

Akdenizde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 15 cm dir. 10-200 metrelerde rastlanır.

Göçmen olmayan, mercan resifini yeğleyen fakat kayalık, çamurlu kesimlerde de bulunan bir balıktır. Zaman zaman sürü oluşturur, bazen tek gezer.

Küçük omurgasızlar ve balıklarla beslenir.


KEFAL
(Haskefal, kefal, paçoz balığı, tokmakbaş Kefal, topan, topbaş, koklan, avrita balığı, topan kefal)

 

Mugil cephalus
Flathead mullet, Gewöhnliche Meeräsche, Mullet

20 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 
Denizlerimizde  ve dünya denizlerinde yaygın bulunan bir Kefal türüdür. Katadrom (aşağı-göçer), bentopelajik  (taban-yüzücü) balıktır. 0-120 m, genellikle 0-10 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 100 cm (120 cm. ölçülmüş ancak, doğrulanmamış veri vardır.), yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum yaşı 16 yıldır.

Kıyısaldır, acısu ve tatlısuya girer. Kum ve çamur üzerinde genellikle sürü oluşturur.

Yumurtlama denizde olur. 5-7 milyon yumurta bırakır. Mumlanarak pazarlanan “havyar” adı verilen yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir.


Altınbaş Kefal
  (Altınbaşkefal, sarı yanak kefal, altın renkli kefal, singil, kefal) 


Liza aurata
Golden grey mullet,
Goldmeeräsche, Muge doré20 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.

 
Pelajik (yüzücü), katadromdur (aşağı-göçer).
Acısuya girer, kıyıya yakın, bazen lagünler ve nehir ağızlarında bulunur. Tatlısuya nadiren girer. 10 m derinliklerde bulunur.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 59 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir. Küçük bentik organizmalar, döküntü, ve bazen böcekler ve planktonlarla beslenir. Denizde yumurtlar.
Mavri Kefal
(Top baş kefal, kefal, mavri balığı, mavraki, kalın dudaklı kefal)

Chelon labrosus
Thicklip grey mullet, Dicklippige Meeräsche, Muge lippu

20 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Demersaldır (tabansal) olup tatlı ve acısu ile denizde amfidrom (etraf-göçer) bir balıktır. Genellikle kıyılara yakın sürüler oluşturur.

Üst dudağının kalınlığı en bariz tanımlayıcı özelliğidir.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 75 cm, yaygın uzunluğu 32 cm, maksimum ağırlığı 4,5  kg, maksimum yaşı 25 yıldır.

Ara sıra göçer. Sıcaklık arttıkça kuzeye yönelir. Bentik diatomlar, epifitik algler, küçük omurgasızlar ve bitkisel döküntülerle beslenir. Üreme Şubat-Nisan döneminde denizde olur. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) pelajiktir.

Pulatarina
(Ceyran, kefal, pulatarina, gularya, ciran balığı)

Liza ramada/Mugil ramada

Thinlip grey mullet, Dünnlippige meeräsche, Muge capiton20 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Pelajik-neritik (yüzücü), katadromdur (aşağı-göçer).
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın boyu 35 cm, maksimum ağırlığı 2.9 kg ve maksimum yaşı 10 yıldır.Yetişkinleri lagünler ve nehir ağızlarında, gençleri, denizde kıyıya yakın sürüler oluşturarak yaşar.

Epifitik algler, döküntü ve küçük bentik veya planktonik organizmalar, pelajik yumurta ve larvaları ile beslenir.

Yumurtlama için Eylül ve Şubat döneminde denize çıkar. Yumurtaları pelajik ve yapışmayan türdür.

  Rus Kefali
(Rus kefali, pelingas)

 Mugil soiuy
Russian grey mullet, So-iuy mullet

20 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Denizlerimizin yerli balığı olmayıp, Rusya’dan çiftliklerden kaçarak sahillerimize geldiği duyumuyla adı Rus Kefali olarak literatürümüze girmiştir. 90 lı yıllarda, önce Karadeniz sahillerinde daha sonra tüm denizlerimizde görülmeye ve avlanmaya başlanmıştır. Şimdilerde çok nadir rastlanmaktadır.

Uzak doğu kökenli olup Azak Denizi’nde yetiştiriciliği yapılmıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra yetiştiricilik çiftliklerinden Karadeniz’e ve Ege Denizi’ne yayılmış ve önemli balıkçılık kaynağı olmuştur. Demersal (tabansal),  katadromdur (aşağı-göçer). Yaşam alanı tatlı ve tuzlu sulardır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 80 cm, yaygın uzunluğu 40 cm, maksimum ağırlığı 5  kg (Doğrulanmamış veri olarak daha büyük ağırlık ölçümleri bulunmaktadır), maksimum yaşı 15 yıldır.


KİKLA LAPİN
(Ot balığı, kikla, lapin) 


Labrus berggylta
Ballan wrasse, Gefleckter Lippfisch, Vieille
 
Resiflerle ilişkilidir. Sığda 1-50 m, genelde 2-30 metrelerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 65.9 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 4.4  kg, maksimum yaşı 29 yıldır.

Yumuşakçalar ve kabuklularla beslenir. Dişleri çok kuvvetlidir.

Bütün bireyler dişi doğarlar fakat 4-14 yaşlarında cinsiyet değiştirirler. Erkeğin su yosunlarından (alglerden) yaptığı çukurca yere bir ya da daha çok dişi yumurta bırakır.


 KILIÇ 

Xiphias gladius
Swordfish, Schwertfisch,Espadon

125 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-800 m, genellile 0-550 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 455 cm, yaygın uzunluğu 300 cm, maksimum ağırlığı 650 kg dır.

Makbul bir balıktır. Eskiden önemli bir balıkçılık kaynağıydı. Günümüzde stokları yıpranmıştır. Yazın soğuk sulara, kışın sıcak sulara doğru göç eder.

Akdeniz ve Atlas Okyanusu popülasyonları birbirine karışmazlar.

Otolitleri küçüktür ve bu nedenle yaş tayini zordur. Yüzgeçlerden başarılı yaş tayini yapılabilmektedir.

Dişiler erkeklerden daha hızlı büyür. Yumurtaları 1,6-1,8 mm olup yüzücüdür (pelajiktir). Yumurtadan çıkmış kurtçuk (larva) boyu 4 mm’dir. Soyunun durumu hakkında yeterli veri yoktur.

 

KIRLANGIÇ
(Kırlangıç balığı, deniz horoz balığı, uçan balığı, kırlangıç)



Chelidonichthys lucerna
Tub gurnard, Triglidae, Tub gurned

36 Cm. den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal). 20-318 metre derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 75 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 6 kg, maksimum yaşı 15 yıldır.

Kumlu, çamurlu, çakıllı tabanı seçer. Göğüs yüzgecinde yalıtılmış 3 ışın bulunur. Bunlar dinlenmek için hem ayak hem de yem bulma (algılayıcı) görevini yerine getirirler.

Balık, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenir.

KIRMA MERCAN
(Yabani mercan, kırma mercan)

Pagellus acarne


Axillary sea bream, Rotbrasse, Pageot Commun, Pageot Rouge

Mercan ailesindendir. Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 500 m derinliğe kadar, genellikle 40-100 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 36 cm, yaygın uzunluğu 25 cm dir.

Yetişkinler değişik zemin üzerinde daha çok 40-100 metre derinliklerde, gençleri kıyıya daha yakın bulunur.

Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege’de bolca bulunur. Ekonomik değeri yüksektir. Denizlerdeki ısıya göre ilkbahardan başlayarak Ağustos’a kadar üremeleri sürer. Et-ot-obur (omivordur) olan Mercanlar çeşitli küçük balıklar, kabuklular ve omurgasızlarla beslenir.

Mercan (Pagellus erythrinus) ile Kırma Mercan (Pagellus Acarne) arasındaki farklar

 
KOLYOZ
(Kolyoz, kolyoz balığı)
Scomber japonicus
Chub mackerel, Blasen Makrele, Maquereau Espagn

18 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Bütün denizlerimizde bulunmakla beraber daha çok Marmara balığı sayılır. Şeklen uskumruya çok benzer fakat ayrı bir türdür.

Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-300 m derinliklerde yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 64 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 2,9 kg, maksimum yaşı 18 yıldır.

Boy grupları itibarıyla sürü oluşturur. Sürü diğer yüzücü türlerle karışık olabilir. Gündüz tabana yakın, gece açık suya gider.

Kabuklular, balıklar ve mürekkep balıkları ile beslenir.

         
 
KÖMÜRCÜ KAYASI
(Kömürcükaya balığı, kömürcin kayası, kömürcükayası balığı, kömürcü kayabalığı)

Gobius niger
Black goby, Schwarzgrundel, Gobie Noir
 

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal) ve acı suya girer. 1-75 m, genellikle 1-50 m derinliklerde yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 18 cm ve maksimum yaşı 4 yıldır.

Bütün denizlerimizin nehir ağızlarına yakın, bazen de acısu bölgelerinde, 75 m’ye kadar derinliklerin kumlu, çamurlu diplerinde fazla göç etmeden yaşar.

Küçük kabuklular, halkalı solucanlar, yumuşakçalar ve balıklarla beslenir.


KUM TRAKONYASI
(Kum trakonyası, kumtrakonyası balığı)

Trachinus araneus
Spotted weever, Gestreiftes Petermnnchen, Vive-Araigne

Dikenleri çok zehirli
 

Demersaldır (tabansaldır). 100 m derinliğe kadar görülür.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 45 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir.

Sığ sularda bulunur.  Kendisini kuma gömer.

Avrupa ve ülkemiz denizlerinin en zehirli balığıdır. Sırt ve solungaç kapağındaki dikenler çok zehirlidir.

Küçük balıklar ve kabuklularla beslenir.

 KUM YILAN BALIĞI
(Kum balığı, küçük kum yılan balığı)

Ammodytes tobianus
Small sandeel, Kleiner sand aal, Lançon équille


 

Demersaldır (tabansal). 1-96 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 7 yıldır.

Nehir ağızları da dahil olmak üzere, çoğunlukla kumlu, yakın kıyısal tabanda rastlanır. Kışı kuma gömülü geçirir.

Bireyleri değişimli olarak ya kuma gömülü kalırlar ya da sürü halinde yüzerler.

Zooplankton ve fitoplanktonlarla beslenir. 11-15 cm arası boyda eşeysel olgunluğa erişir.

Genelde yem balığı olarak kullanılmakta olup ticari önemi yüksektir.


KUPEZ
(Kupez, kupes, lopa, gupa, altınkuşak balığı, gopez)

 

Boops boops
Bogue, Gelbstriemen
 

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer) ve 0-350 m genelde 0-100 metreler arasında yayılır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 36 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Genellikle kıta sahanlığı üstünde kumlu, çamurlu, kayalık ve deniz çayırları üzerinde bulunur. Omnivordur (et-otobur).

Tez-dişidir (protogyre hermaphrodite-önce dişi sonra erkek olan erseliktir). Toplu halde gece yüzeye çıkarlar.


KURBAĞA BALIĞI
(Tiryaki, kurbağa balığı, çift yaldızlı balığı, deniz ineği, deniz kedisi, tiryaki balığı)

 

Uranoscopus scaber
S
targazer, Himmelsgucker, Uranuscope

Dikenleri zehirli
 

Ülkemizin tüm denizlerinde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal). 15-400 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 22 cm, maksimum ağırlığı 940 g dır.

Genellikle kuma ve çamura gömülüdür. Elektrik ve akustik atış üretebilir. Bir kaç saniye süren uzun atışları yazın üreme döneminde yapar. Eşeylerde (cinsiyetlerde) çift yapısallık (dimorfizm) vardır.

Omuz dikenleri batınca çok acı verir.


KURDELE BALIĞI
 (Flandra balığı)

Cepola macrophthalma
Red bandfish, Roter bandfisch, Cépole
 
Karadeniz hariç tüm denzilerimizde dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal). 15-400 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 80 cm, yaygın uzunluğu 40 cm dir.

Kumlu, çamurlu kesimde dik oyuklarda yaşar fakat su kolonunda da yüzer. Tek ya da grup halinde bulunurlar.

Özellikle küçük kabuklular ve deniz solucanlarıyla beslenir.


KÜÇÜK KAYABALIĞI

Ponticola syrman
Syrman goby, Grundel, Gobie a Joues Poreuse
 
Demersaldır (tabansal).

Deniz kıyıları, nehir ağızları, acı ve tatlı su lagünleri, çamurlu büyük nehirlerde yaşar. Türkiyede Karadenize akan suların denize karıştıkları bölgelerde bulunur. Tatlısu ve acısularda bulunmasına rağmen ağırlıklı olarak denizde yaşamaktadır.

Kayıtlara geçmiş (İran) maksimum boy uzunluğu 29.2 cm, maksimum yaşı 4 yıldır.

Olağan dışı bir balıktır. Düşük oksijen konsantrasyonlarına çok dayanıklıdır.

Omurgasızlar, küçük balıkar ve larvalarla beslenir.

Cinsel olgunluk yaşı 1-2 yıldır. Mart-Haziran döneminde yumurtlar. Dişi yumurtlama sezonu boyunca iki kez yumurtlar. Erkek balık yumurtları bekleyerek korur.


LAGOS
(Lahoz, kayahani, beyaz lahoz, lahoz balığı, taş balığı, kayahanisi, girida balığı) 

Epinephelus aeneus
White grouper, Zackenbarsch

45 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

 

 

 

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı-suya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 120 cm, yaygın uzunluğu 60 cm, maksimum ağırlığı 25 kg dır.

Gençleri daha çok kıyı ve deniz kulaklarında (lagün) bulunurken yetişkinler kumlu kayalık zeminde bulunur. Önce dişi sonra erkek olan erseliktir (hermafrodittir) yani tezdişidir (protogirdir).

Yaş ilerledikçe renk açılır ve sarımsı-gri bir renk alır, desenler kaybolur. Kuyruk dış bükey ve yelpaze biçimindedir.

Ortalama 3-4 kilodan 25 kiloya kadar sularımızda rastlanır. Ege ve Akdenizde bulunur. Ergin bireyler 20 metre ve daha derinlerde görülür. Üreme zamanının başlangıcı olan bahar aylarında kıyılara yaklaşmaya başlarlar.

Egedeki bireyler Akdenizdekilere göre daha derinlerde yaşarlar. Çoğunlukla tek tek yaşarlar ve üreme zamanlarında bir araya gelirler. Birden fazla girişi olan yuvaları tercih ederler ve oldukça ürkektirler.

Yuvaları kayalıkların kumla birleştiği ve eriştelere döküldüğü derin yamaçlardadır. Çoğu zaman yuva labirentlidir dikine girer ve yan dönerek kuyruk çırpar ve yuvanın ağzını bulandırırılar. Yuvaları kısa sürelidir ve belirli aralıklarla değiştirirler.

Kumun ortasında renklerini iyice açıp kamufle olarak av beklerler. Besinlerini büyük oranda yengeç karides gibi kabuklular oluşturur. Bunların yanında balık ve yumuşakçaları da yerler. Suların ısınmaya başladığı bahar aylarında üremelerini sürdürürler. Ticari balıkçılığı önemlidir.


LAMBUKA
(Lambuga, lampuka, yaldızlı uskumru azmanı)

Coryphaena hippurus

Common dolphinfish, Gemeine Goldmakrele, Coryphène commune
Etindeki Ciguatera nedeniyle zehirlenmeye neden olma riski taşır. 
 

Pelajik-neritik (yüzücü) okyanodromdur (okyanus-göçer). Bulunduğu derinlik aralığı 0-85 m, genellikle 5-10 metredir. Acısuya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 210 cm, yaygın uzunluğu 100 cm, maksimum ağırlığı 40 kg, maksimum yaşı 4 yıldır. Eşeysel erginliğe erişim yaşı 4-5 ay, erişim boyu 35-55 cm dir.

Yetişkin bireyleri genelde açık sularda değil, sahile yakın bulunur. Sürü oluşturur. Açıkta yumurtlar.

Balık, kalamar, kabuklular ve zooplanktonlarla beslenir. Suda yüzen nesnelerin peşine takılır.

Yenilmesinin bazen “*Ciguatera” ya neden olduğu bildirilmektedir.

*Ciguatera: Ciguatera adı verilen deniz mikro algleri tarafından üretilen toksinleri içeren balık eti yenilmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır.

LAPİN
(Çil balığı, lapina, ot balığı)

Labrus merula
Brown wrasse, Brauner Lippfisch, Merle   

Mercan resifleriyle ilişkilidir.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 45 cm, yaygın uzunluğu 40 cm, maksimum yaşı 17 yıldır.Kayaların etrafında, yosunlar arasında ve deniz çayırı yataklarında bulunur. Bazen sürü oluşturur. Yaşlandıkça tek yaşar.

15-20 cm boyunda, 2 yaşında eşeysel olgunluğa erişir.
Şubat-Mayıs döneminde ürer. Erkek balık çanak biçiminde bir yuva yapar ve yumurtları korur.


LEKELİ MERCAN
(Mandagöz mercan, mercan, mandagözmercan balığı)

Pagellus bogaraveo
Blackspot sea bream, Graubarsch, Pageot Rose
 

Ege ve Akdenizde yaygındır. Bentopelajik (taban-yüzücü) olup 700 m derinlik aralığında, genellikle 100-300 metrelerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 60 cm, maksimum ağırlığı 4 kg, maksimum yaşı 15 yıldır.

Değişik yapılı tabanda bulunur. Omnivordur (et-ot-oburdur) fakat hayvansal besini tercih eder.

Tezerlik (protandri) gösterir yani önce erkek, sonra 20-30 cm boylarında dişi olur (hermafrodittir).  Ticari balıkçılığı vardır.


LEVREK
(Levrek, beyaz balık, ispendek, levrek balığı)

Dicentrarhus labrax
European seabass, Wolfsbarsch, Loup de Mer

25 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

 

 

 

Fransızların Deniz Kurtu (Loup de Mer) adını verdikleri Levrek, puslu suların usta avcısıdır.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Yetişkin levrekler yüzlerce kilometre göç yaparlar.

Bazı balık türlerinin hermafrodit (cinsiyet değiştiren) karakterde olmalarına karşılık Levrek gonokoristik bir türdür (Ömrü boyunca cinsiyet değiştirmeyen).

Sudaki farklı tuz oranlarına dayanıklıdır. (örihalin). Acı su ve tatlısuya girer.

Boyu maksimum 103 cm, ağırlığı 12 kg ve 15 yaşında olabilir. 40 cm’den küçüklerine İspendek denir.

10-100 metre derinliklerde rastlanır. Fakat daha çok sığ sularda bulunur. Kışın derine iner.

Sardalya, çaça balığı gibi küçük pelajik balıklarla beslenen fırsatçı ve oldukça şiddetli yırtıcı bir türdür. Ayrıca kum yılan balığı, kabuklular ve kalamarla da beslenir. Avlarını yakalamak için ömrü boyunca geliştirdiği taktikleri kullanır. Tabandan yüzeye doğru dik bir açıyla avına saldırı en çok kullandığı taktiklerdendir.

Zaman zaman kendini 30-60 sn. süresince kuma gömer. Dış bir tehdit algıladığında gizlenmek ya da parazitlerden kurtulmak için mi bu davranışı gösterdiği netlik kazanmamıştır.

Gençken gruplar halinde, sonraları tek başına yaşar. Yaşam ortamı karanlık ve kuytu yerlerdir. Bu nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır.

3 yaşında cinsel olgunluğa ulaşır. Ocak – Mart arasında 500.000 – 2.000.000 yumurta dökerek yüksek bir üreme gösterir. Yumurtaları yüzücüdür (pelajiktir).

Eti en lezzetli balıkların başında gelir. Balıkçılığı ve yetiştiriciliği önemlidir.

 
BENEKLİ LEVREK
(Beneklilevrek, ispendek, levrek)

Dicentrarchus punctatus

Spotted sea bass, Loup moucheté, Gefleckter Seebarsch
 

Karadeniz ve Marmarada yoktur.

Kıyısal yüzücü (pelajik) olup acısuya girer.  30 m derinliğe kadar farklı zeminler üzerinde görülür.

Boyu maksimum 70 cm olabilir. Yaygın ortalama uzunluğu 30 cm. dir.

 
LİPSOS
(Adabeyi, iskorpit, çorba balığı, lipsoz balığı, kırmızı iskorpit, )

Scorpaena scrofa
Red scorpionfish, Roter Drachenkopf, Rascasse Rouge

Dikenleri çok zehirli

 

Demersaldır (tabansal). Göçmez. 20-200 m, genellikle 150 metreye kadar derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 3 kg dır.

Kayalıklarda ya da kumlu, çamurlu zeminde tek ve yer değiştirmeden yaşar. Balıklar, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenr.

Dikenleri çok zehirlidir.

 

LÜFER

  

Pomatomus saltatrix
Bluefish, Tassergal, Blaufisch
20 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Lüfer, ekonomik değeri ve geniş kabul görmüş lezzetiyle ülkemizin  değerli ve ünlü balığıdır.

Oburluk ve saldırganlığıyla denizin haramisidir. Bazı batı ülkeleri dilinde adı,Marine Piranha (deniz piranhası) olarak anılır.

Pelajik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer ve 0-200 m derinliklerde rastlanır.

Ülkemizde yapılmış bilimsel araştırmalara göre lüfer balığı ilk olarak boyda yumurtlamaktadır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 130 cm, yaygın uzunluğu 60 cm, maksimum ağırlığı 14.4 kg, maksimum yaşı 9 yıldır.

Küçük olanlar yakın kıyıda ve sürü halinde bulunur. Yetişkinler gevşek gruplar oluşturur.

Obur ve saldırgandır. Diğer balıkları ihtiyaçları üzerinde avlar.

Zaman zaman yamyamlık oluşur. Kışın sıcak suya ve yazın soğuk suya göçer. Ticari balıkçılığı çok önemlidir.

Büyüme aşamalarında değişik isimler alır.
Buna göre, Boyları:
10 cm’ye kadar olanlar Defne Yaprağı,
15 – 18 cm’ye kadar olanlar Çinekop,
18 – 25 cm’ye kadar olanlar Sarı Kanat,
28 – 35 cm’ye kadar olanlar Lüfer,
35 cm’den fazla olanları da Kofana diye adlandırılır.

 

MALTA PALAMUTU
(Maltapalamudu, kılavuz balığı)

Naucrates ductor
Pilot fish, Lotsenfisch, Poisson Pilote
 

Eskiden gemilerin altlarında, genelde Köpek Balıklarına eşlik ederek yüzen, bu nedenle Pilot Balığı da denen çevik hareketli bir balıktır.

Mercan resifleriyle ilişkilidir. 0-30 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 40 cm dir.

Köpekbalıkları ve diğer büyük kemikli balıklar ve kaplumbağalarla birlikte dolaşır. Onların besin artıkları ya da dış asalakları (parazitleri ile) beslenir.

Genç bireyleri deniz analarıyla (medüzlerle) birliktedir. Balıkçılığı önemsizdir.


MAZAK
(Mazak, mazak balığı, kırlangıç)

Trigloporus lastoviza
Streaked gurnard, Gestreifter Knurhahn, Grondin Camard
 

Marmara, Ege ve Akdeniz’de dağılım gösterir.

Benzerliğinden ötürü Kırlangıçın küçüğü sanılır. Aynı soydan fakat ayrı balıklardır.

Demersaldır (tabansal). 10-150 m, genelde 40 metrelere kadar derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 15 cm, maksimum yaşı 18 yıldır.

Kayalık ve kumluk üzerinde bulunur. Kabuklularla beslenir.


MELANURYA

Oblade melanura
Saddled sea bream, Oblade

Mercan ailesindendir.
Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 30 m derinliğe kadar bulunur.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 34 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Taşlık zemin ve Zostera çayırları üstünde gruplar oluşturur ve yığılır.

Omnivordur (et-ot-oburdur) ama özellikle küçük omurgasızlarla beslenir.

 
MERCAN
(Mercan, kırma mercan, kırma, mercan balığı)

Pagellus erythrinus
Common pandora, Rotbrasse, Pageot commun

15 Cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 

Bentopelajik (taban-yüzücü) olup 300 m derinliğe kadar, genellikle 20-100 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 25 cm, maksimum ağırlığı 3,2 kg dır.

Kıyısal kesimde farklı zemin üzerinde bulunur. Kışın derine iner.

Omnivordur (Et-ot-oburdur ) fakat hayvansal besini tercih eder.

Tezdişi (protogir) erseliktir (hermafrodittir). Dişiler 3 yıl sonra ya da 17 cm boydan sonra erkek olur.

MEZGİT
(Mezgit, bakalyaro, bakalyaro balığı) 

Merlangius merlangus euxinus
Whiting, Wittling, Merlan

13 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Merlangius merlangus euxinus, Karadeniz’deki Merlangius merlangus türüne verilen alt tür kimliğidir. Karadeniz’deki bireylerin boyu daha küçüktür.

Marmara ve Karadeniz’de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır.

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 10-200 m, arası derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 23,5 cm, maksimum ağırlığı 3,1 kg, maksimum yaşı 20 yıldır.

Genelde 30-100 metrelerde daha yaygın rastlanır. Özellikle çamur ve çakıl diplerde, aynı zamanda kum ve kayalıklarda da bulunur.

Karides, yengeç, yumuşakçalar, küçük balıklar, halkalı solucanlar ve kafadan bacaklılarla beslenir.

Yaşamının ilk yılından sonra açık denize göç eder.

Eşeysel olgunluğa 28-30 cm boyunda erişir. Bölgesel şartlara göre Şubat – Mayıs arasında üreme yapar.

Lezzetli eti ve her mevsimde bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.


MIĞRI
(Mıgrı, deniz yılan balığı)
Conger conger
European conger eel, Meeraal, Congre


Etindeki Ciguatera nedeniyle   zehirlenmeye neden olma riski taşır.
 

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-1170 m derinliklerde yayılır.  Çoğunlukla 0-500 metreler arasında görülür. Nehirlere girmez.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 300 cm, yaygın uzunluğu erkek 100 cm, dişi 150 cm, maksimum ağırlığı 110 kg dır.

Kayalık ve kumluk kesimlerde bulunur.  Gece aktif ve yırtıcıdır. Balık, kabuklular ve kafadan bacaklılarla beslenir.

Yaşamında 1 kez yumurtlar. 5-15 yıl arasında cinsi olgunluğa ulaşır ve 3-8 milyon yumurta üretir.

Yenilmesinin bazen “*Ciguatera” ya neden olduğu bildirilmektedir.

*Ciguatera: Ciguatera adı verilen deniz mikro algleri tarafından üretilen toksinleri içeren balık eti yenilmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır.

Mığrı (Conger conger) ile Yılan balığı ( Anguilla anguilla) ilk bakışta görünüm olarak birbirleriyle karıştırılmaktadır.
  Mığrı ile Yılan balığı arasındaki farklar 


• Mığrı sadece denizde yaşar
• Yılan balığı hem denizde hem de tatlısuda yaşar.
 
MIRMIR
(Mırmır balığı, çizgili mercan)  


 

Lithognathus mormyrus
Striped sea bream (Sand steenbras), Mormyrus, Marmorbrasse, Serranide Ou Bar
20 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 

Marmara,  Ege  ve  Akdeniz’de  dağılım  gösterir.

Demersaldır (tabansal). Acısuya girer. 0-150 metreler arasında rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 55 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum yaşı 12 yıldır.

Genellikle 10 – 20 metrelerde kumlu çamurlu zeminde ve deniz çayırları arasında bulunur. Gruplar halinde toplu ve büyük sürü oluşturabilir.

Solucanlar, yumuşakçalar ve küçük kabuklularla beslenir.

Önce erkek sonra dişileşen yani tezerlik–protandri gösteren erseliktir (hermafrodittir). 

 
MİNEKOP
(Minakop, kötek balığı, melakopiya, han balığı, gölge balığı, karakulak, işkine, milakop, harmadal, deniz gözlü, elma balığı) 



Umbrina cirrosa
Shi drum fish, Gewöhnlicher Umber, Ombrine commune

40 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Bütün denizlerimizde bulunur. Demersaldır (tabansaldır). 0-100 m derinliklerde yayılır.

Eşkina ve Sarıağız’la aynı ailedendir.  20 kg kadar olabilir.

Kıyıya yakın kayalık ve kumsallıklarda bulunur. Zaman zaman acı sulara ve nehir ağızlarına da girer. Yumuşakça, kabuklu ve kurtlarla beslenir.

Su içinde iki taşın biribirine vurulma sesine benzer bir ses çıkartır.

Yaşadığı bölgenin şartlarına göre üremesini Nisandan Ağustosa kadar sürdürür.

Minekop ile Sarıağız balığı arasında farklar
 


MÜREN
(Müren balığı, merina balığı, izmirna, muren, müren)

 Muraena helena
Mediterranean moray, Mittelmeer, Murene   …

Resiflerle birliktedir. 15-50 m derinliklerde bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 150 cm, yaygın uzunluğu 80 cm dir.

Etçil ve yırtıcı bir balıktır.  Yılan balıklarına zıt olarak mürenlerin göğüs boşluğu yüzgeçleri yoktur. Bir çok türü geceleri aktiftir ve gün boyu sessizce kayalık ve yarıkların içinde saklanırlar.

Balıklar, yengeç ve kalamarlarla beslenir.

Genelde hoşgörülü canlılardır ve adeta tamamen zararsız birer foto modeldirler. Mürenler düzenli beslenirler. Ancak bazen tehlikeli olabilmektedirler.  Onları besleyen bir dalgıcın elini yanlışlıkla kaptığı görülmüştür.

Avlanmasının tehlikesi ve denizlerde az bulunuşu nedeniyle fazla ekonomik sayılmaz. Ancak, Eski Roma çağlarından beri etinin çok lezzetli oluşu bilinmektedir.


ORFOZ
(Sarıhani, orfoz balığı, taş hanisi, orfoz)

 
Epinephelus marginatus
Dusky grouper, Brauner Zackenbarsch, Merou Noir

45 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 

 
Ege ve Akdeniz balığıdır.  Kayalık resiflerde yaşar. 8-300 m derinliklerde bulunur, genellikle 50 metreye kadar rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 150 cm, maksimum ağırlığı 60 kg, maksimum yaşı 50 yıldır.

Tek gezer ve bulunduğu alanı korur. Yumurtlama sürüsü oluşturur. Önce dişi sonra erkek olan erseliktir (protogir hermafrodittir). Balıkçılığı oldukça önemlidir.

Yavaş büyüme hızı ve karmaşık üreme tarzı ile aşırı ticari avcılığı nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesinde soyu tehlikede türdür. 

 
ORKİNOS
(Orkinoz, ton, orkinos, ton balığı, mavi orkinoz)

Thunnus thynnus
Northern bluefin tuna, Atlantic tuna, Grosser Thunfisch, Roter Thunfisch, Thon Rouge

80 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 
Denizlerimizde yaşayan iri ve çok değerli bir balıktır. Japonların ünlü balık yemeği “Suşi” nin yapılmasında bu balığın eti kullanılmaktadır.

Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Dünyanın en uzun mesafe göç eden balıkların biridir. 0-3,000 m derinliklerde rastlanır. Bazen kıyıya yaklaşır. Aynı boydakilerle ve diğer benzer türlerle sürü oluşturur.

Ortalama 250 kg ağırlıkta, maksimum 900 kg olabilir. Ortalama boyu 2 ve maksimum 4 m ye kadar ulaşabilir. 15 yıl ve daha uzun yaşayabilir. Su tuzluluk değişikliklerine oldukça hassastır. Geniş bir sıcaklık aralığını kabul edebilir.

Yetiştiriciliği henüz yavru üretimi başarılamadığından yapılamaktadır. Ancak, doğadan gırgır ağlarıyla yakalanarak  canlı alınan balıklar, kafeslerde belli süreler için beslenerek semirtme işlemi yapılmaktadır.

Aşırı avlanmış kabul edilmektedir. Soyunun tükenme tehlikesi hakkında yeterli veri yoktur.


ÖKSÜZ

Trigla lyra 
Piper gurnard, Pfeifer Knurrhahn, Grondin lyre
 

Batidemersaldır (derin-tabansal). 100-700 m derinlik aralıklarında, genellikle 150-400 m arasında bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, yaşı 7 yıldır.

Kum ve çamurlu diplerde yaşar. Karides ve yengeçlerle beslenir.


ÖRDEK BALIĞI
(Ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı)  

Cichlasoma bimaculatum
Black acara, Streifenbuntbarsch, Vieille Coquett

   
Göçmen değildir. 2-200 metre derinliklerde rastlanabilir ama daha çok 40-80 metre derinliklerde bulunur.

Boyu maksimum 45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. 17 yıl yaşar.  Dişileriyle erkekleri arasında renk farkı olan çok güzel renkli bir Lapin cinsidir.

Denizdeki küçük hayvanlar ve balıklarla beslenir.

Üreme mevsimi Nisan – Ağustos arasıdır. Bu sırada çift kaya oyuklarını yuva olarak kullanırlar. Daha sonra yumurtaları korumak için erkekleri nöbet tutar.

Doğa değeriyle korunması gerekli bir balıktır.


PALAMUT
(Palamut, torik, sivri balığı)  

Sarda sarda
Atlantic bonito, Unechter Bonito,  Pelamide, Bonite, Dos Raye

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 
Karadeniz ve Marmaranın en ünlü balığıdır.

Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer. 80-200 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 91,4 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 11 kg, maksimum yaşı 5 yıldır.

Kıyısal yüzey sularında sürü oluşturan türdür.

Balıklar, kalamar gibi omurgasızlar ve karideslerle beslenir. Zaman zaman yamyam davranışlar gösterir. Balıkçılığı çok önemlidir.

Boy sınıflarına göre:
10 cm altı   Vanoz-Gaco
10 – 25 cm Çingene Palamutu
30 – 35 cm Palamut
40 – 45 cm Kestane Palamutu
50 – 55 cm Zindandelen
60 – 65 cm Torik
65 – 70 cm Altıparmak
70 cm ve üstü Peçuta olarak adlandırılır.


PAPAĞAN BALIĞI
(Iskaroz Balığı) 

 Sparisoma cretense
Parrotfish, Seepapagei, Perrequet

  
Resiflerde yaşar. 20-50 m derinliklerde bulunur. Kayalık kıyıda ve sığ suda yaşar.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm, 0rtalama yaygın boyu 30 cm.dir.

Otoburdur (herbivordur). Yosun ve küçük omurgasızlarla beslenir.

Otoburlara özel gelişmiş gırtlak kemiği ve kasları vardır.

 
PAPAZ BALIĞI
(Papaz balığı, rahip balığı, çatal kuyruk)

 Chromis chromis
Damselfish, Mönchsfisch, Castagnole
 ….

Göçmen olmayan bir balıktır. 2-40 m’ler arasında bulunur.

Maksimum boyu 25 cm, ortalama yaygın boyu 13 cm.dir.

Kayalık resiflerin ve deniz çayırlarının üstünde ya da yakınında küçük sürüler oluşturur.

Küçük planktonik veya bentik hayvanlarla beslenir.

Yaz aylarında yapışkan filamentler ile karakterize yumurtalarını kayaların üzerine ve kuma döker. Erkek balık yumurtaları korur. Balıkçılığı önemsizdir.

PATLAKGÖZ MERCAN

Dentex macrophthalmus
Large-eye dentex, Großaugen-Zahnbrasse, Denté à gros yeux
 
Ege ve Akdeniz’de dağılım gösterir.

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 30-500 m arasında derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 65 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir.

Kayalık ve kumluk diplerde yaşar. Genç bireyler erginleşince daha derine iner, mevsimsel sahil ve hidrografik koşullar ve yaşam döngüsü çerçevesinde derin sulara göç eder.

Balık ve kabuklularla beslenir.

Bazı balık türlerinin hermafrodit (cinsiyet değiştiren) karakterde olmalarına karşılık Patlakgöz mercan yaşamı boyunca cinsiyet değiştirmeyen gonokoristik bir türdür.

 

PİSİ

 

Pleuronectes platessa
European plaice, Scholle, Plie d’Europe
 

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer. 0-200 m derinliklerde, genellikle 10-50 metrelerde bulunur.

Cinsel olgunluğa erişim boyu 24-42 cm, maksimum boyu 100 cm,  ortalama yaygın boyu 40 cm. dir. Kayıtlara geçmiş maksimum ağırlığı 7 kg ve rapor edilmiş maksimum yaşı 50 yıldır.

İnce kabuklu yumuşakçalar ve halkalı deniz solucanlarıyla beslenir.

Yumurtlama sürüsü oluşturur.

 
KANCAAĞIZ PİSİ
(Kancaağız pisi balığı, kocaağızpisi, iripulpisi balığı, kanca ağız pisi balığı) 

 
Citharus linguatula
Spotted flounder, Großschuppige plaice, Fausse limande

Akdeniz, Ege ve Marmara denizinde bulunur.  Demersal (tabansal) balık olup yüzeyden 300 m derinliğe kadar yayılır, fakat çok ender 200 m’den sonra avlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 15 cm dir.

Küçük balık ve kabuklularla beslenir.

Ticari balıkçılığı önemsizdir.

 
SARDALYA
(Akdeniz sardalya balığı, ateş balığı, sardalya balığı)

Sardina pilchardus
European Pilchard, Sardine

11 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 
Sürü oluşturan, pelajik-neritik (yüzücü), okyanodrom (okyanus-göçer) bir balık türüdür. Acı ve tatlısuya girer. 10-100 m derinliklerde genellikle 25-100 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 27,5 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 15 yıldır.

Kıyısaldır fakat açıkta 50-60 bin yumurta bırakır. Gece 25-55 ile gündüz 100 m derinlikte sürü oluşturur. Sürü gece yüzeye yaklaşır. Ticari balıkçılığı çok önemlidir.

 
SARGOS
(Sargoz, karagöz, akkaragöz, tahta balığı) 

Diplodus sargus sargus
White seabream, Bindenbrasse, Sar commun

23 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
Dilimizde Karagöz ile aynı isimlerle veya Akkaragöz, Sargos (Sargoz) olarak tanınır. 0-50 m derinliklerde bulunur.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 45 cm, yaygın uzunluğu 22 cm, maksimum ağırlığı 1,9 kg, maksimum yaşı 10 yıldır.

Genelde sürüler halinde bulunurlar. Taşlık kayalık, akıntılı yerleri; balıkçı barınağı, mendirek gibi yerleri oluşturan kaya dolgulu bölgelerde, batıklar dip mağaraları ve civarı gibi yerlerde yaşarlar. Bununla birlikte kırmalık, kumluk yerlerde de sıkça görülürler.

Yaşam hikayesi Karagöz ile aynıdır. Kuyruk boğumunda siyah bir leke, Karagözde bulunan iki bant yerine sargos’ta solungaç kapağının hemen arkasından kuyruğa kadar 5 siyah, 4 gri bant yukarıdan aşağı vücuduna dik olarak uzanır.

Tüm çeneleri batıcı konik ve öğütücü sert dişlerle kaplıdır. Özellikle ön dişleri koyun dişi gibi görünür. Bu dişlerle midye gibi kabuklu yumuşakçaları kırıp açabilir, kayaların üstelerini kazıyıp ekmeğini taştan çıkartabilir. Bu arada bitkilerle de beslenir. Küçük balıkları yediği de olur. Şafak öncesi zamanda çok aktif olurlar.

Hermafrodit özellikler gösterir, yani bir müddet sonra cinsiyet değiştirebilir. Üremeleri yurdumuzda suların ısınmasına bağlı olarak Nisan-Temmuz bazen de Ağustos ayları arasındadır. Yumurtalar açık suya dökülür.

 ..

 
SARIAĞIZ
(Granyoz, sarıağız balığı, sarıağız, işkine, kötek, yağlı dramos) 



Argyrosomus regius
Meagre, Adlerfisch, Courbine

  
Minekop ve işkine ile aynı ailedendir. Kızıldeniz’den Akdeniz’e göçmüştür.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). 15-300 metre derinliklerde rastlanır. Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 230 cm, yaygın uzunluğu 150 cm, maksimum ağırlığı 103 kg dır.

İlkbahar ve yaz aylarında yumurta bırakır. Sıcaklık değişmesine bağlı olarak yetişkin ve genç bireyleri kıyı boyunca ya da kıyı ve açık su arasında göçer.

Etoburdur. Balıklar ve yüzen kabuklularla beslenirler. Ticari önemi olan balıkçılık kaynağıdır. Yetiştiriciliği yapılmaktadır.

 Sarıağız ile Minekop arasında farklar
            
Minekop’a (Umbrina cirrosa) şeklen çok benzer.
Bariz ayırdedici özellikleri, balığa adını da veren ağzının içinin sarı-turuncu olması ve minekopta alt çenenin altında bulunan sorgucun sarıağızda bulunmamasıdır
 
SARIGÖZ
(Iskatari, sarıgöz, maviş, siyah mercan, fırtına balığı)

 Spondyliosoma cantharus
Black seabream, Bandbrasse, Dorade

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 5-300 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 1,2 kg dır.

Kumlu, çamurlu ve yosunlu (algli) tabanda bulunur. Gruplar halinde ve bazen sürü halinde dolaşır.

Et-ot-oburdur (omnivordur). Yosunlar ve küçük omurgasızlar, özellikle kabuklularla beslenir.

Önce dişi, sonra erkek olan (protogir) erseliktir (hermafrodittir).

 

 

SARIKUYRUK
(Sarıkuyruk, avcı, sarıkuyruk balığı, avcı balığı, kuzu)

 

Seriola dumerili
Greater amberjack, Bernsteinfisch, Poisson limon, Bernsteinmakrele, Seriole Couronnee

50 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Genellikle 20 m (gençlikte) ve 70 m (yetişkin) derinliğinde sularda yaşayan Akdeniz’de çok yaygın kozmopolit bir türdür. Okyanodromdur (okyanus-göçer).

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 190 cm, yaygın uzunluğu 100 cm, maksimum ağırlığı 80.6 kg ve ilk cinsel olgunluğa eriştiği boy 80-127 cm dir.

Resiflerin açık denize bakan tarafını seçer. Bazen koylara girer. Gençleri küçük sürüler oluşturur ya da tek gezer.

Yetişkin bireyler pelajik türlerle beslenmeyi tercih ederken, genç bireyleri özellikle yosun ve halkalı deniz solucanları beslenen bir yırtıcı ve etçil türdür.

 
SİNARİT
(Sinagrit, tongabaş, şamar) 

 Dentex dentex
Common dentex, Zahnbrasse, Denté commun

 40 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 
Bentopelajiktir (taban-yüzücü). 0-200 metreler arasında, genellikle 15-50 metrelerde  rastlanır.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 100 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 14.3 kg dır.

Genellikle 50 m derinlikte sert taban üstünde bulunur. Yetişkin bireyler tek gezer. Genç bireyler gruplar halinde bulunur.

Balık, yumuşakçalar ve kafadan bacaklılarla beslenir. Balıkçılığı ve yetiştiriciliği yapılmaktadır.

 

SİVRİBURUN KARAGÖZ

 

Diplodus Puntazzo
Sharpsnout seabream, Spritzbrasse,
Sar Amuseau Pointu

20 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 
Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer. 0-150 m’ler arasında, genellikle 0-60 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 1,7 kg dır.

Taşlık zemini tercih eder ve gruplar oluşturur.  Hermafrodit (cinsiyet değiştiren) özellik gösterir.

Deniz yosunu, midye, solucanlar, yumuşakçalar ve karideslerle beslenir.

 
ŞEYTAN BALIĞI
(Züber, taşhanisi,  çakal, istire, harami, orfoz balığı) 

 Mycteroperca rubra
Mottled grouper

Ülkemiz sularında ortalama 2-3 kilodan 10-12 kiloya kadar büyür. Güney Ege ve Akdenizde bulunur. Populasyon dağılımı en yoğun olarak Doğu Akdenizdedir. Ergin bireyler 7-8 metreden 200 metre derinliklere kadar geniş bir yayılım gösterirler. Çoğunlukla gruplar halinde yaşarlarken popülasyon yoğunluğunun az olduğu yerlerdeki bireyler ile büyük bireyler tek tek de gözlemlenebilir.

Sıcaklık stabilitesi ve akıntıya bağlı olarak sürü ve göç davranışları değişir.

Serranidae familyasındaki türler demersal balıklardır. Yani dibe bağımlı yaşayan türlerdir.

Züber türü ise ülkemiz sularında yaşayan serranid türler içerisinde dibe en az bağımlı yaşayanıdır. Belirli bir yuva/bölge alışkanlıkları olsa da zamanının çoğunu yuvanın dışında tıpkı levrek gibi gruplar halinde dolaşarak geçirirler. Özellikle kayalık bölgelerde diğer hani türlerinin de yaşam alanlarında dipten az yükseklikte yüzerler. Taşaltında da görmek mümkündür.

Oldukça yırtıcı ve avcı balıklardır. Gruplar halinde küçük pelajik balık sürülerine saldırırlar. Av sırasında su yüzeyine kadar yükseldikleri görülür. Çeşitli balıklar, kabuklu ve yumuşakçalar ile beslenirler. Hermafrodit özellikleri vardır. Su sıcaklığının 20 derece ve üzerinde olduğu aylarda yumurta dökerler.

 

 
TAVUK BALIĞI

 
Trisopterus minutus
Poor cod, Capelan

Ege  ve  Akdeniz’de  dağılım  gösterir.

Bentopelajiktir (taban-yüzücü). Göçmen değildir. 1-440 m, genellikle 15-200 metrelerde kumlu, çamurlu zeminde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 5 yıldır.

Eşeysel olgunluğa erişim boyu 10-26 cm arasıdır.
Şubat-Haziran arasında 50-350 bin arası yumurta döker.

Küçük kabuklu ve yumuşakçalarla beslenir.

   
 
TEKİR
(Tekir barbunya, tekir, tekir balığı)


 
 Mullus surmuletus
Striped red mullet, Streifenbarbe, Meerbarbe, Rouget-Barbe De Roche

11 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur. Akdeniz bölgesinde sevilen bir balıktır.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer).
5-410 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 25 cm, maksimum ağırlığı 1,0 kg, maksimum yaşı 11 yıldır.

Sert ve yumuşak tabanda, çoğunlukla 5-60 m ve 100 m derinliklerde bulunur.

Karides, deniz solucanları, yumuşakçalar ve bentik organizmalarla beslenir.

Mayıs-Temmuz döneminde yumurtlar. Yumurta ve larvaları pelajiktir. Balıkçılığı önemlidir.

Tekir Balığı ile Barbunya Arasındaki Farklar

  

 
TİRSİ
(Karadeniz ringa balığı, ringa balığı, tirsi)

Alosa pontica
Pontic shad, Donauhering, Alose de la mer Noire


 
Pelajik-neritik (yüzücü), anadrom (yukarı-göçer) balıktır. Karadeniz su sisteminde 3-90 m derinliklerde yayılır. Marmara denizinde az miktarda bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 39 cm, maksimum yaşı 7 yıldır.

Mayıs-Ağustos aylarında nehirlerin üst kısımlarında yumurtlar.

Küçük balıklar, zooplanktonlar ve kabuklularla beslenir.

 
TRAKONYA
(Çarpan Balığı) 
  

Trachinus draco
Grosses Petermanchen, Grand Vive


Dikenleri çok zehirli
  
Tüm denizlerimizde bulunur Tüm Akdeniz havalisinde: (Karadeniz-Marmara-Ege-Akdeniz-Kızıldeniz) yaşayan dikenleri en zehirli balıklardandır.

Ortalama 17-18, en çok 35-40 cm. boya erişir. Hareketsiz bir balıktır. Fakat deniz dibinde avlarına karşı çok süratlidir.

Zehiri (kendi vücut proteini) bir insanı sakat bırakabilir.

Tedavisi için çarpılan yere 40 derecenin üzerinde ısı uygulanması ve protein yapısının parçalanmasının sağlanmasıdır.  Bu nedenle dikkat edilmelidir. Denizden çıktıktan, hatta öldükten sonra dahi dikenlerinin zehirliliği devam eder.

Özel olarak avcılığı yapılmaz. Aynı zamanda Çarpan Balığı olarak adlandırılan Trakonya, küçük balık ve kabuklularla beslenir. Kış aylarında derinlere çekilir.

TRAL
(Traviya, Trakun, Kral balığı, İstavrit bozması)

               Caranx crysos
Blue runner, Carangue coubali,
Blaue Stachelmakrele

Yurdumuzda Akdeniz ve Egede bulunur. Mercan resifleriyle ilişkilidir. Kıyıya yakın sürüler oluşturur. 0-100 m derinliklere yayılır. Maksimum uzunluk 70 cm.(erkek), ortalama uzunluk 40 cm.dir. Maksimum ağırlığı 5 kg. Yaşam süresi 11 yıl olabilir.

Balıklar, karidesler ve diğer omurgasız hayvanlarla beslenir.
Ocaktan ağustos ayına kadar açıklarda yumurtlar.

 
TRANÇA
(Altınkaş, çavuş)

 Evynnis ehrenbergii
Meerbrasse, Pageot Rose

Mercan ailesinden ve Fangri ile aynı türdendir. Egenin ünlü balığıdır.

Sıcak ve ılık denizlerin 20 – 25 m. derinlerinde yosun ve bitki örtülü kumluk veya taşlıklarda tek başına yaşar.

Boyu 30 – 50, en çok 75 cm. olur. Kış aylarında 150 m. derinlere iner.

Kuvvetli çenesi ve dişleriyle her türlü kabukluyu kırıp yiyebilir. Ayrıca dip hayvanları ve balıklar da besinine ek olur.

Hermafrodit, hem erkek hem de dişi karakteri gösterir. Yaz aylarında üreme yapar.

Eti beyaz ve lezzetlidir. Geçmişte aşırı avlanılması neslini çok azaltmıştır.

 
UÇAN BALIK

 (Exocoetus volitans)
Fliegender Fisch, Poissont Volan, Exocete

Güney Ege ve Akdeniz’de dibe inmeden deniz yüzeyinde yaşar. Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-20 m derinlik aralığında bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Gümüş ve Kefal’e benzer. Bazen büyük balıklardan kurtulmak, bazen de saatte 80 km’yi bulan yüzme hızı gereği, su yüzeyinden 25 – 50 cm yükselip büyük kanatlarıyla süzülerek 2-13 saniye ve 50-250 m’lik planör uçuşları yapar.

Planktonlar, omurgasızlar ve yavru balıklarla beslenir.

Baharla yaz arasında deniz ortasında yumurtalarını yosun, ağaç dalı gibi herhangi bir şeye yapıştırarak ürer.

 
USKUMRU

 
(Scomber scombrus)
Atlantic mackerel, Makrelen, Maquereau Common

18 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
Genelde 25-30 cm. olan, 40 cm’e büyüyebilen, sürüler halinde yaşayan Marmara bölgesinin yerli balığıdır.

Geçmişte Karadeniz ve Ege arasında büyük göçler yapan, eti çok lezzetli bol avlanılan uskumru, şimdilerde ekolojik nedenlerle seyrek rastlanan adeta tükenmiş bir balıktır.

3  yaşında olgunlaşan dişileri 350-400 bin yumurtasını denize bırakır. Üreme devresi Şubat-Nisan arasındadır.

Canlı uskumrunun rengi gümüşi beyaz göbek ile sırtı metalik mavi-siyahtır. Yüzme kesesi yoktur. Bu, derin suda hızlı dalış veya yüzeye hızla yükselmesini sağlar. Son derece hızlı yüzücüdür. Hızlı yüzebilmek için daha fazla oksijene ihtiyacı vardır. Bu nedenle, solungaçlarının toplam yüzeyi, bütün vücut yüzeyine göre 10 kat daha fazladır.  

Uskumru esas olarak plankton yer. Yaz aylarında balık larvaları ve benzeri yemleri avlamak için suyun yüzeyine yakın sürüler halinde dolaşır. Buna ek olarak, yazın sahillere de yaklaşır.

Kışın derinlere iner ve yemlenme aktivitesini azaltır.

8-10 yıl yaşar. Torik ve Kofana baş düşmanıdır. Az yağlı ve kurutulmuşuna Çiroz denir.

Yaşam ortamı tekrar varolduğunda ekonomik değeri en yüksek balıklardan biridir.

Uskumru ile Kolyoz Arasındaki Farklar

 
USTURA BALIĞI
(Ustura balığı, devedişi, papağan balığı, fare balığı) 
(Xyrichthys novacula)
Pearly razorfish, Schermesserfisch, Rason
  
Denizel olup mercan resifleriyle ilgilidir. 1-90 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 38 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 8 yıldır.

Sığ sularda bulunur. Tezdişidir (protogirdir) yani önce dişi sonra erkek olur. Eşeylerde (cinsiyetlerde) çift yapısallık (dimorfizm) vardır.

 
ÜZGÜN
(Mine balığı) 
(Callionymus lyra)
Dragonet, Gestreifter Leierfisch, Dragonnet lyre

Dikenleri zehirli

 

Marmara,  Ege  ve  Akdeniz’de  dağılım  gösterir.

Tropik ve ılık bölgelerde denizin dibinde yaşayan üzgün balıklarının boyları ortalama 10-30 cm. arasındadır. Renklerinin güzelliğinden ötürü Mine balığı adıyla da tanınır.

Boyları 25 santimetre kadar olabilen bu balık; karides, yengeç, deniz kestanesi, deniz yıldızı, omurgasızlar ve yosunlar gibi çeşitli besinlerle yaşar. Sığ sulardan 300-350 metre derinliklere inebilir. Üreme mevsimleri ilkbaharda başlar, ağustos sonuna kadar devam eder. Bu süre içinde renkleri ve benekleri daha parlak ve göz alıcı olur ve çift çift gezerler. Çapları 0.8 mm. ‘den daha küçük olan yumurtalarını kıyıların yakınlarına dökerler. Yumurtaların üzerinde peteğe benzeyen şekiller vardır. Yumurtalar döküldükten kısa bir süre sonra yüzeye çıkar, on beş gün sonra çatlarlar.

Yavrular yüzeyin yakınında kalır, bir sonraki kış dibe inerler. Üzgün balıklarının erkekleri dişilerine oranla daha çabuk büyürler.

Erkeklerin yaşam süreleri beş yıl, dişilerin ise yedi yıldır. Ayrıca erkekler bir defa çiftleştikten sonra ölürler.

Üzgün balığının eti yenmez. Denizlerimizde manyat ağlarıyla tesadüfen tutulur. Etinin kıymetli olmayışı, dikenlerinin az da olsa zehirli oluşu ile herhangi bir ekonomik yönü yoktur.

 

VARSAM

(Echiichthys vipera)

Lesser weever, Kleines Vipermännchen, Petite vive

Dikenleri çok zehirli
 
Trakonya ailesindendir. Kısa sağlam bir gövdeye sahiptir ve 15 cm e kadar büyür. Ortalama boy 10 cm. dir. Büyük eğimli bir ağzı, kafasına göre yüksek gözleri vardır. Birinci sırt yüzgeci üçgen ve erkek üzerinde uzun ilk omurga tamamen siyahtır. İkinci sırt ve anal yüzgeçleri neredeyse  kuyruğa kadar uzanır. Göğüs yüzgeçleri büyük ve kürek şekillidir.

Sığ kıyılardan 50 mt. ye kadar temiz kumluklarda yaşar. Deniz tabanında yalnızca başı dışarıda kuma gömülü olarak kendini gizler. Geceleri aktiftir. Kışın 150 mt. ye kadar derinliklere iner

Denizlerimizin en zehirli balıklarındandır.

Birinci sırt yüzgecindeki dikenler çok zehirlidir. Dikeninin batması halinde, dayanılabilinecek kadar sıcak su yaralı bölgeye uygulanarak zehirin protein yapısı bozularak etkisi azaltılabilir.

YALADERMA

(Trachinotus ovatus)
Derbio, Bläuel, Palomine

Ege ve Akdeniz’de bulunur.
Pelajik-neritiktir (yüzücü). 50-200 m derinlik aralığında rastlanır. Acısuya girer.Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 35 cm, maksimum ağırlığı 2,8 kg dır.

Sığ sulardan, açık sahillere kadar yaşar. Dipleri kum ve çamur berrak suları tercih eder. Sürü oluşturur. Küçük bireyleri sarp kayalık kıyılarda yakalanır.

Küçük kabuklular, yumuşakçalar ve balıklarla beslenir.

 

 

ZARGANA

(Belone belone)
Garfish, Hornfisch, Orphie

 
Ilıman denizlerimizin yerli balıklarındandır.

60-70 cm., bazen de 1 m. uzunluğa varan Zargana ortalama 18 yıl yaşar.

Hamsi, Çaça, Çamuka ve Kıraça gibi küçük balıklarla beslenir.

Lüfer ve Kılıç balığı başlıca düşmanlarıdır. Yapısıyla gayet çevik ve süratli bir balıktır. Kendini korumak için su yüzeyine sıçrayarak da yüzebilir.

Genelde Lüfer avında yem olarak kullanılır. Eti yönünden değerlidir.

İlkbahardan sonbahara kadar üreme sürecinde 30.000-50.000 yumurta verir.

ZURNA BALIĞI
(Uskumru turnası)



Scomberesox saurus
Makrelenhecht,Balaou Atlantique

Ilık ve sıcak denizlerin üst düzeylerinde ve sahillerden uzakta yaşar.

Uzunlukları ortalama 50 cm’dir.

20-30’lu gruplar halinde gezer. Ege ve Akdenizde rastlanır.

Etçil bir balıktır ve sürü halindeki küçük balıklarla beslenir.

Erken ilkbahardan yaza kadar her seferinde 1.000-1.500 olmak üzere 7- 8 defa yumurta verir.

Etleri beyaz ve lezzetli olmakla beraber kütle avcılığı yapılamadığı için ekonomik değeri önemsizdir.